Sine ira et studio

partitivus. De woorden sal zout en fel gal zijn metaforen voor respectievelijk humor, ‘pit’ en hatelijkheid, beide overduidelijke kenmerken van de epigrammen van Martialis. Ook candor glanzend witte kleur is hier metaforisch gebruikt voor oprechtheid. Martialis zegt alles recht voor zijn raap. Hij houdt niets achter. Daardoor weet je precies hoe hij iemand ziet en wat hij van iemand vindt, maar die directheid, ook al is die “gegarneerd” met humor, doet vaak pijn. Humor zit ook in het door Plinius geciteerde fragment van het epigram van Martialis dat over hemzelf gaat. Natuurlijk! Als Martialis zijn gal erin had gespuwd over Plinius had die het niet opgenomen in deze brief aan Cornelius Priscus. Grappen maken, prima, maar niet ten koste van mij, dacht Plien misschien.

954


^ nec (..) minus is een litotes. Da’s niet zo ingewikkeld als een mummie natuurlijk. Hij bedoelt dat Martialis minimaal even oprecht was als hij humoristisch en venijnig (letterlijk onder de gordel) was.

955


^ Martialis leefde ruim dertig jaar in Rome en vertrok in 98 weer naar zijn geboorteland Spanje. Daar stierf hij enige jaren later, in ieder geval aan het begin van de regeringsperiode van Trajanus.

956


^ het geld. Hoc wordt in de tweede HZ na het herhaalde dederam niet nogmaals gebruikt en je zou dat ellips kunnen noemen.

957


^ amicitia gaat over persoonlijke vriendschap. Maar we weten dat Martialis zijn patroni – en Plinius is te oordelen naar de informatie uit deze brief ook een patronus voor zijn cliens Martialis – eerder amici noemde. Daar kleefde wat minder de lading van afhankelijkheid aan. Verderop in r13