Sifat menejmenti va maxsulotlar xavfsizligi

14.2. Standartlashtirish bo‘yicha Yevropa komiteti (CEN)

YeIU doirasida birlashgan bozorni yaratish bo‘yicha vazifalarni amalga oshirish munosabati bilan “texnik to‘siqlarni” bartaraf etish bo‘yicha dastur ishlab chiqildi. Bunday texnik to‘siqlar buyumlarga standartlardagi farq, ulardan foydalanish qoidalarining zidligi, xavfsizlik texnikasi bo‘yicha farqlanuvchi me’yorlar, sog‘liqni saqlash va tabiatni asrash me’yorlaridagi farqlar hisobiga paydo bo‘ladi.

Bu muammoni hal qilishda yevropa standartlashtirishiga birinchi navbatda ahamiyat beriladi.
YeIU va Yevropa erkin savdo assotsiatsiyasi (EESA) vakillarining 23 mart 1961 yilda Parijda bo‘lib o‘tgan majlisida CEN ning tashkil etilganligi e’lon qilindi (CEN 1970 – yilgacha Standartlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha Yevropa qo‘mitasi, deb atalgan). CEN a’zolari YeIU va YeESA ning 18 mamlakati: Avstriya, Belgiya, Buyuk Britaniya, Gresiya, Daniya, Irlandiya, Ispaniya, Islandiya, Italiya, Lyuksemburg, Norvegiya, Niderlandiya, Portugaliya, Finlyandiya, GFR, Fransiya, Shvesiya va Shvesariya standartlashtirish bo‘yicha milliy tashkilotlaridan iborat. Bu – yopiq tashkilot bo‘lib, G‘arbiy Yevropa mamlakatlarining yuqorida keltirilgan iqtisodiy guruh a’zolarini birlashtiradi³⁴.
CEN ning birinchi majlisidayoq Ustav va protsedura Qoidalari tasdiqlandi. 1970 – yilda CEN Ustavi qayta ko‘rib chiqiladi. Bunda Ustavga ma’lum o‘zgartirishlar bilan birga yevropa standartlari (EN) ni majburiy yaratish ham kiritilgan.
Standartlarni yaratish bo‘yicha barcha ishlar texnik qo‘mitalar tomonidan olib boriladi. Bunday texnik qo‘mitalarda texnik sekretariatlar iqtisodiy guruh mamlakatlaridan biri tomonidan boshqariladi.
CEN doirasida 140 dan ortiq TQ tuzilgan. TQ bilan bir qatorda, alohida masalalarni hal etish uchun maslahat guruhlari tashkil etilgan.

14.1-rasm CEN ning tashkiliy tuzilmasi

CEN vazifasi quyidagilar vositasida xizmatlar savdosini va almashinishni rivojlantirishga ko‘maklashishdan iborat:

– CEN a’zo-mamlakatlarida yaratilagan standartlarni uyg‘unlashtirish va yevropa standartlarini ishlab chiqish;
– o‘zlarining direktivalarida va boshqa rasmiy hujjatlarida havola qila olishlari uchun yevropa standartlarini YeIU, YeESA ga, shuningdek boshqa hukumatlararo tashkilotlarga taqdim etish;
– elektrotexnikada standartlashtirish bo‘yicha Yevropa qo‘mitasi va standartlashtirish masalalari bo‘yicha boshqa ilmiy-texnik va iqtisodiy hududiy hukumat tashkilotlari bilan hamkorlik;
– ISO va IEC orqali xalqaro standartlashtirishga va Yevropada ISO standartlarini va boshqa xalqaro standartlar va tavsiyanomalarni bir xilda qo‘llanishga ko‘maklashish;
– yevropa standartlari asosida sertifikatlashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan xizmatlarni berish.
CEN da standartlashtirish bo‘yicha ishlar ko‘p jihatdan ISO da erishilgan natijalalarga asoslanadi yoki ularni to‘ldiradi.
CEN quyidagi sohalarda standartlar yaratadi: aviatsiya jihozlari, suv isitish gaz priborlari, gaz ballonlari, ko‘tarish mexanizmlarining detallari, oshxona gaz plitalari, liftlar va yuk ko‘targichlar, payvandlash va qirqish, quvurlar va truboprovodlar, nasos stansiyalari (foydalanish va xizmat ko‘rsatish), stekloplastikadan tayyorlangan sisternalar va boshqalar.