Ўсиб келаётган ёш авлод жисмоний тарбияси ва спортда инновацион технологиялар

Инновационные технологии в спорте и физическом воспитании подрастающего поколения 
Материалы республиканской научно-практической конференции с международным участием
 
86 
Bugungi kunda mamlakatimizda olib borilayotgan siyosatning asosiy bo’g’ini – 
farzandlarimizni ham ma’nan, ham jismonan etuk qilib voyaga etkazishdir. Zero, farzandlari sog’lom 
yurt qudratli bo’lur. 
Adabiyotlar: 
1. Muhiddinov M. Kataklarda yashiringan olam. -T.: O’zbekiston, 1976. 66 bet. 
2. Muhiddinov M. O’n to’qiz chempiyon T O’zbekiston, 1976. 66 bet. 
3. Muhiddinov M. “Sharq-shaxmat vatani”, T.: O’zbekiston 36-45 
4. Muhiddinov M. “O’zbekistonda shaxmatchilik”, T.: O’zbekiston46-86 
СПОРТ ТУРЛАРИ БОЛА СОҒЛИГИНИ МУСТАҲКАМЛОВЧИ ПОЙДЕВОРИ БЎЛА 
ОЛАДИ 
Машарипов Й., п.ф.н., Қурбонова К., талаба 
Самарқанд давлат университети, Самарқанд, Ўзбекистон 
 
Мамлакатимизда 2014-йил “Соғлом бола йили” деб эълон қилинди. Бу барчага, хусусан, 
Жисмоний тарбия ва спорт соҳаси мутахассислари зиммасига ҳам маъсулият юклади.
Дарҳақиқат, “Соғлом бола йили” давлат дастурлари ва 2013-йилнинг 12-мартидаги қабул 
қилинган Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2013-2017 йиллар даврида болаликдан 
ногиронлар туғилишининг олдини олиш учун туғма ва ирсий касалликларни барвақт аниқлаш 
Давлат дастури тўғрисидаги қарорига мувофиқ соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш ва 
мустаҳкам оилаларни шакллантириш бўйича қатор чора тадбирлар амалга ошириляпти. [1]. 
Биз 2014-йил “Соғлом бола йили” деб эълон қилиниши муносабати билан болаларда руҳий 
ва жисмоний барқарорлик, чидамлилик каби сифатларни вужудга келтириш уларнинг чинакам 
соғлом йигит-қизлар бўлишга эришиш, вазифаларни тўғри ҳал этиш учун қуйидагиларни мақсад 
қилиб қўйдик. 
1. Спорт фаолиятининг болалар соғлигига таъсирини ўрганиш. 
2. Болаларни соғлом тарбиялашда мураббий амалий фаолиятининг аҳамияти. 
Болаларда чидамлиликни ўстириш мақсадида машқларни юқори маҳорат билан бажариш, 
қисқа вақт ичида аниқ кўрсаткичларга эришиш қийин шароитларда машқларни юқори техник 
ва тактик маҳорат билан бажариш ва юқори натижаларга эришиш, (оёқларни алмаштириб, 
баландликка сакраш, қарама-қарши томондан чопиб келиб сакраш, вазиятни қийинлаштириб 
сакраш машқларини такрор-такрор бажариш). 
Спорт баркамол авлодни маънавий ва жисмоний етукликка чорлайди, сусткаш, уятчан 
болаларнинг ўзига бўлган ишончни ошириш учун бокс, самбо тўгарагига боришни, эркатой, 
жиззаки болаларни дарров шиддатли машғулотлар билан шуғуллантирмасдан, спортнинг ушу, 
айкидо каби “секинроқ” турларига жалб қилишни, қайсар, қувноқ болаларни карате, кикбоксинг 
тўгаракларига олиб боришни тавсия этишади. Буни қарангки, якка кураш турлари орасида ҳам 
жисмоний, ҳам руҳий ҳолатини яхшиловчи спорт турлари ҳар қандай табиатли болаларнинг 
севимли машғулотига айланиши мумкин. Бундан ташқари, у тўғрисўзлик, чидамлилик, 
камтарлик, матонат сингари сифатларни ҳам тарбиялашга қодир. [2]. 
Жуда кўп спорт тўгаракларига ҳар томонлама соғлом бўлган болаларни 6 ёшдан бошлаб 
қабул қилинади. Чунки шу ёшга келиб, улар машғулот жараёнларига жисмонан тўлиқ тайёр 
бўлади. Аввало, шуни англаш керакки ҳар қандай спорт характерни тоблайди. Масалан 
“Таэквондо” жанг санъати болаларни катталарга эҳтиром, кўзлаган мақсадига эришишга, ўз-
ўзини бошқара олишга, ўзини ва атрофдагиларни ҳурмат қилишга ўргатади. Тўғрисўзлик, сабот, 
камтарлик, иродалилик, каби фазилатларни мустаҳкамлайди. Жисмоний ва маънавий етук 
шахсларни шакллантиради. Таэквондо машғулотларида болалар мураккаб ҳаракатларни 
ўрганишади. Бу уларнинг эътиборини бир ерга жамлашга, ҳаракатларини бошқаришга 
одатлантиради. Уларнинг тарбияли бўлишига чорлайди. 
Болалар фақат соғломланиш мақсадида спорт билан шуғулланган тақдирда ҳам машғулот 
жараёнида олинган гашт кетказилган вақтини тўлиқ оқлайди. “Соғломлаштирувчи спорт 
машғулотлари” ёшлар ва ёши катталар учун бирдек фойдалидир. Гимнастика, рақс, якка кураш 
кабиларнинг баъзи усулларни ўзида жамлаган бу спорт саломатликни яхшилаш билан бирга, 

---