Ўсиб келаётган ёш авлод жисмоний тарбияси ва спортда инновацион технологиялар

Инновационные технологии в спорте и физическом воспитании подрастающего поколения 
Материалы республиканской научно-практической конференции с международным участием
 
18 
Bu jarayonda bolalarimizning ota-bobolarimiz hayot faoliyatidan va merosidan ibrat olgan xolda 
san’at va sport turi bo’lgan shaxmat o’yinini o’rganishi ularning tafakkurini kengaytirib, barkamol va 
zakovatli bo’lib o’sishlariga xizmat qiladi. 
Zero, Prezident Islom Karimov iborasi bilan aytganda: “… sport bilan shug’ullangan bola hech 
qachon yomon yo’llarga yurmaydi”. 
“Faxr bilan aytishimiz mumkinki, O’zbekiston bolalari zamonga mos, Vatanimizga, xalqimizga 
munosib ravishda o’zgarib bormoqda. Bu bizning eng katta baxtimizdir”. 
Adabiyotlar: 
1. Muhiddinov M. Kataklarda yashiringan olam. -T.: O’zbekiston, 1976. 66 bet. 
2. Muhiddinov M. O’n to’qiz chempiyon T O’zbekiston, 1976. 66 bet. 
3. Muhiddinov M. “Sharq-shaxmat vatani”, T.: O’zbekiston 36-45 
4. Muhiddinov M. “O’zbekistonda shaxmatchilik”, T.: O’zbekiston46-86 
JISMONIY MASHQLAR TEXNIKASI 
Karimov A.K., o’qituvchi, Ernazarova Sh.X., talaba 
Urganch davlat universiteti, Urganch, O’zbekiston
 
Bizga ma’lumki jismoniy tarbiya shakl jihatdan dars sifatida davlat dasturi asosida olib boriladi. 
Sport esa klassifikatsion dasturlarning talab va meyorlari asosida maxsus mashg‘ulotlar (trenirovka) va 
musobaqalar orqali amalga oshiriladi. Jismoniy madaniyat mashg‘ulotlarining mazmunlari eng avvalo 
turli xil mashqlar, o‘yinlar va sport turlarining qismlarini (elementlarini) o‘zida mujasamlashtiradi. 
Demak jismoniy madaniyat mashg‘ulotlari o‘ziga xos tartib-qoidalar asosida bajarilishi va ma’lum 
chegaralar qo‘yilmasdan amalga oshiriladi. 
Texnika so‘zining ma’nosi maxorat degan ma’noni anglatadi. Jismoniy mashq qilish deb 
sportchining ma’lum turi bo‘yicha yuqori malakaga va natijaga erishish uchun amalda maxsus 
xarakatlarni bajarish jarayoniga aytiladi. Mashq qilish o‘z ichiga jismoniy, texnik, taktik, ma’naviy va 
irodaviy kabi tayorgarliklarni oladi. Sport texnikasi-yuksak samaradorlik bilan ajralib turadigan xarakat 
vazifalarni hal qilish uslubidir. 
Sportchilarning texnik tayorgarligi sportchi tomonidan yuqori sport natijalariga erishishni 
ta’minlovchi xarakatlar tizimining egallanganlik darajasi bilan tavsiflanadi. Sportchilarning texnik 
tayyorgarligi bir qator murakkab vazifalarni xal etishga yo‘naltirilgan- maksimal kuchlanishdan 
foydalanish samaradorligini oshirish ish kuchlanishni tejash musobaqa faoliyatining o‘zgaruchan holat 
sharoitlarida xarakatlanish tezligi, aniqligini oshirish. Sport texnikasini takomillashtirish ko‘p yillik 
tayyorgarligi davomida amalga oshiriladi. Texnik maxorat deganda keskin sport musobaqasi sharoitida 
eng oqilona xarakat texnikasini mukammal egallash tushuniladi. Texnik maxoratlarni 
takomillashtirishning uchta bosqichi ajratiladi. 
1.Izlanish. 
2.Barqarorlashtirish. 
3.Moslashishni takomilashtirish. 
Texnik tayyorgarlik nazorati, xar bir murabbiy uchun mashg‘ulot jarayonini boshqarish 
yuklamalarini nazorat qilish va taxlil etish katta ahamiyatga ega. Mashg‘ulot jarayonini boshqarish 
uchta bosqichni o‘z ichiga oladi. 
1.Boqarish o’bekti va o’bekt shakillanadigan tashqi muxit to‘g‘risida axborot yig‘ish. 
2.Olingan ma’lumotlarni tahlil qilish. 
3.Qaror qabul qilish va rejalashtirish. 
Zamonaviy murabbiylar bugun mashg‘ulotlar yuklamasi darajasini muntazam tahlil qilib borishi 
va musobaqa faoliyati ko‘rsatkichlari bilan uni taqqoslab turishi lozim. 
Jismoniy mashqlar nazariyasini bilish quydagi pedagogik vazifalardan kelib chiqib, o‘qituvchiga 
eng samarali jismoniy mashqlarni tanlab olishga imkoniyat yaratadi. Jismoniy mashqlar tushinchasi-
odamning xarakati va xarakat faoliyatining bog‘liqligi bilan tasavvur qilinadi. Xarakat organizimning 
motor funksiyasi bo‘lib, gavda holatining va uning bo‘limlarini o‘zgarishidir. Jismoniy tarbiya uchun 
tug‘ma xarakatlar emas, erkin harakatlar muxim ahamiyatga ega bo‘lib odamning irodasiga bog‘liq 
bo‘lgan xarakat xaqida so‘z boradi. I.P.Pavlov aytganidek “Miya yarim sharlar qobig‘idan chiqadigan 
xarakatlar: har bir xarakat 3ta belgisi bilan xarakterlanadi:

---