Ўсиб келаётган ёш авлод жисмоний тарбияси ва спортда инновацион технологиялар

Инновационные технологии в спорте и физическом воспитании подрастающего поколения 
Материалы республиканской научно-практической конференции с международным участием
 
14 
Жисмоний тарбия сифатининг, TQM философиясига асосланган ўзига хос модел 
муаллифи – Ван Боттенбург. Унинг фикрича, жисмоний тарбия сифатининг тўртта стандартини 
ажритиб кўрсатамиз: жамият томонидан белгиланувчи сифат (Social Quality); ўқувчилар ва 
уларнинг ота-оналари томнидан қабул қилинган сифат (Users Quality); илмий назарияга 
асосланган сифат (Product Quality); маориф ҳукумати белгилаб берадиган сифат (Process 
Quality). 
Ушбу моделга мувофиқ, жисмоний маданиятни юқори сифат талабларига жавоб беради, 
дея оламиз, модомики у бир вақтнинг ўзида: ижтимоий ишончни оқлайди, ўқувчилар ва ота-
оналарининг талабларини қондирадилар, янги илмий назарияга асосланган жисмоний маданият 
мақсадларига етишишларида имконият яратади, ўз мамлакатининг таълим бериш 
стандартларига тўлиқ жавоб беради. 
Адабиётлар: 
1. Ўзбекистон Республикасининг Жисмоний тарбия ва спорт тўғрисидаги Қонуни. Янги 
таҳрир. 2015 йил 4 сентябр. 
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 мартдаги “Жисмоний тарбия ва 
спорт соҳасида давлат бошқарув тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари 
тўғрисида”ги ПФ-5368 сонли Фармони. 
3. Quality physical edication. Published in 2015 by the United Nations Educational,Scientific 
and Cultural Organization, 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France © UNESCO 2015 ISBN 
978-92-3-100059 
ОИЛА ЖИСМОНИЙ МАДАНИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ АҲАМИЯТИ ВА 
УНИ АМАЛГА ОШИРИШ МАСАЛАЛАРИ 
Ҳайитов Н.Ш., катта ўқитувчи 
Самарқанд давлат университети, Самарқанд, Ўзбекистон 
Оила жисмоний маданиятини шакллантириш, оилада жисмоний тарбия ва спорт билан 
шуғулланишни ташкил қилиш, маҳаллалар, оилалар ва таълим муассасаларида жисмоний 
тарбия ва спорт тадбирларини ташкил қилишнинг айрим жиҳатлари республика миқёсида 
ўтказилган турли илмий-амалий анжуманларда қатор олимлар ва мутахассислар томонидан 
тадқиқот объектига киритилган. Оилавий жисмоний тарбия ва оилавий спортни ташкил қилиш 
масалалари турли даражада талқин қилинган [1, 2, 5, 6]. Бу ўринда турли йилларда ташкил 
қилинган анжуманларда мазкур масалага доир бўлган фикрлар етакчи олимлар А.Атоев 
(БухДУ), Н.Ибрагимова (Терду), Ў.Иброҳимов (марҳум, ТерДУ), А.Содиқов, Ф.Ахмедов 
(Жиззах ДПИ), Б.Бойбобоев (НамДУ), Р.Абдумаликов, Т.Усмонхўжаев, Р.Саламов (Тошкент), 
Ж.Эшназаров, Х.Рафиев, Р.Қосимова, Б.Ҳайдаров (СамДУ) кабилар томонидан атрофлича 
тушунтириб ўтилган. 
Мутахассислар оила жисмоний маданиятини шакллантиришда маҳаллалар ва таълим 
муассасалари ҳамкорлигини йўлга қўйиш лозимлигини таъкидлашади. Оила, маҳалла ва таълим 
муассасалари ҳамкорлиги оилавий спорт, ёки, умуман, оила жисмоний маданиятини 
шакллантиришнинг энг муҳим кўрсаткичи сифатида эътироф этилган [1, 3, 4, 5, 6]. Дарҳақиқат, 
оила бевосита маҳалла ва таълим муассасаси билан узвий алоқада бўлиб, оилада яшаётган ҳар 
бир оила аъзоси маҳалла ёки таълим муассаcaсида фаолият кўрсатади. Шу сабабли оила, 
маҳалла ва таълим муассасаси ҳамкорлигини самарали йўлга қўйиш оила жисмоний 
маданиятини шакллантиришда катта аҳамиятга эга. 
Оила жисмоний маданияти масаласида гап кетар экан дастлаб оиладаги катталарнинг 
(асосан ота-оналар) жисмоний маданият соҳасидаги қарашлари ва билим даражаси юқори 
бўлиши лозимлигини айтиб ўтиш керак. Қачонки оилада ота-она, бобо-бувилар жисмоний 
машқлар билан шуғулланишса, жисмоний тария ва спортга доир масалалар юзасидан етарли 
билимга эга бўлсалар оиладаги болалар ҳам шу йўсинда тарбияланадилар. Шу сабабли оилада 
катталарнинг амалий намунаси муҳим саналади. 
Оилада соғлом турмуш тарзини шакллантириш, жисмонан соғлом ва маънан баркамол 
авлодни шакллантиришда жисмоний маданиятнинг ўрни беқиёс. Оилалардаги жисмоний 
баркамоллик муҳитини шакллантириш ва жисмоний маданият масалаларини кенг тарғиб қилиш 

---