Щзбекистон республикаси

7.6-расм.Ташқи резpбани доиравий плашка ва резpба қирқувчи каллаг
билан қирқиш шакли

3. Резpбаларни фрезалаш, жилвирлаш, накаткалаш

Ишлаб чиқаришда ташқи ва ички резpбаларни дискли ва гуруҳли фрезалар фрезалаши мумкин. Дискли фреза ёрдамида қадами ва профили катта резpбалар фрезаланади. Резpба қирқишда фреза профили резpба профилига мос келиши керак. Фрезанинг ўқи деталp ўқига нисбатдан  бурчак остида жойлашади. Дастгоҳ тузилишига қараб резpба қирқиш учун симметрик ва симметрик бўлмаган дискли фрезалар кўлланилади (7.7-расм). Фрезалашда кесувчи асбоб айланади ва детал ўқи бўйича илгарланма ҳаракат қилади.



7.7-расм. Дискли фреза билан резpбани фрезалаш шакли:
а- фрезанинг ўқи деталp ўқига нисбатдан  бурчак остида жойлашганда;
б-симметрик профилли фреза; в-симметрик бўлмаган фреза
Одатда, гуруҳли фрезанинг узунлиги фрезаланадиган деталнинг узунлигидан 2-3 қадам ортиқ бўлади (7.8-расм). Профили қирқилиши керак бўлган резpба профилига ўхшаш гуруҳли фреза дастгоҳ шпинделига заготовканинг ўқига параллел қилиб ўрнатилади ва ўз ўқи атрофида айлантирилади. Резpбанинг тўла чуқурлигигача кесиб кириши учун фреза ёки заготовка кўндалангига сурилади, шундан кейин заготовка секин-аста доиравий сурилади ва айни пайтда, заготовка ёки фреза бўйлама силжитилади. Бўйлама силжитиш қиймати қирқиладиган резpбанинг қ адамига тенг бўлади.



а) б)
7.8-расм. Гуруҳли фрезалар билан резpбани фрезалаш:
а-ташқи резpба;б-ички резpба

Резpба қирқувчи асбобларни, резpбали калибрларни, накаткалаш роликларини ва юқори аниқликдаги винтларни тайёрлашда резpба жилвирлаш ишлари бажарилади. Резpба термик ишлашдан кейин жилвирланади. Жилвирлаш фрезалашга ўхшаб бир ва кўп чизимли тошлар ёрдамида бажарилади. Бир чизимли тош билан жилвирлаш детални бўйлама ҳаракати билан бажарилади.