Щзбекистон республикаси

I I –БОБ.

ПАРМАЛАШ ОПЕРАЦИЯСИНИ АСОСИЙ ВАҚТИГА ТАСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР ТАХЛИЛИ ВА МАТЕМАТИК МОДЕЛЛАРИ

2.1 CЕРИЯЛИ ИШЛАБ ЧИҚАРИШДА ДАСТГОҲЛАРНИ УНУМДОРЛИГИ ВА УЛАРНИНГ ТАҲЛИЛИ.

Дастгоҳлар иқтисодий самарадорлиги, унумдорлиги ва ишончлилиги масалалари бўйича бошланғич тадқиқотларни Шаумян Г.А[26] Эрпшер Ю.Б [18], Капустин Н.М [22], Пуш В.Э [16], Волчкевич Л.И [9], ва бошқалар олиб борганлар.
Серияли ва майда серияли ишлаб чиқаришни механизациялаш ва автоматлаштириш масалалрига қуйидаги ишлар бағишланган: [34,18,22, 16, 9,]. Умумий қилиб айтганда, ҳозирги вақтда РДБ билан бошқариладиган кўп операцияли дастгоҳлар замонавий ва прогрессивдир.
РДБ дастгоҳларини иқтисодий унумдорлигини ва уларнинг рационал қўлланиш соҳаларини аниқлашга Этин А.О [28], Врагов Ю.Д [10], Полонский А.Э [15], ва бошқалар ўз ишларини бағишлаганлар.
Кейинги пайтларда ЭНИМС Оргстанкинпром томонидан РДБ дастгоҳларини иқтисодий унумдорлигини ҳисоблаш методикаси ишлаб чиқилган. Юқорида айтиб ўтилган ишларда ишлов бериш жараёнининг унумдорлигини аниқлаш учун баҳолашнинг турли хил критериялари (масалан минимал вақт критерияси, деталларга ишлов бериш таннархи критерияси ва бошқалар) таклиф қилинган.
Кўпчилик тадқиқотчилар РДБ дастгоҳларини иқтисодий самарадорлигини ошириш учун асосий омилларни қуйидагилар деб ҳисоблайдилар: унумдорликни ошиши, деталларга ишлов бериш сифатининг ошиши; ишлаб чиқаришни технологик тайёрлаш вақтини камайиши; мосламаларга бўлган талабни қисқариши; ишлаб чиқариш жараёнида ЭХМларни қўллаш имконияти, ишлаб чиқариш майдонларини қисқариши ва ҳоказолар.
Дастгоҳларнинг унумдорлиги назарияси проф. Шаумян Г.А томонидан ишлаб чиқилгаи. [26] Шаумян Г.А. томонидан таклиф этилган унумдорлик формуласининг умумий кўриниши қуйидагича:


(2.1)

бу срда; t_И ишчи юришларга сарфлаиган вақт; t_c - салт юришларга сарфланган вақт; Σt_И- циклдан ташқари йўқотишлар. Бу формула умумий характерга эга бўлиб, турли хил дастгоҳларни унумдорлигини ҳисоблаш учун қўллаш мумкин.
Ҳар қандай автомат дастгоҳининг таҳлили ва синтези масалаларини ечиш учун конкретлашган математик моделлар керак бўлади. Бунда t_M, t_c, Σt_И унумдорлик кўрсаткичлари функционал равишда берилган дастгоҳ параметрлари орқали ифодаланиши керак. Масалан, кетма-кет ҳаракатланувчи автоматик линиялар учун Г.А. Шауман томонидан таклиф этилган конкретлашган унумдорлик формуласи:


(2.2)

бу ерда К_T - жараённинг технологик упумдорлиги; q - технологик жараёнда дифференциалланган кетма-кет жойлашган машиналар сони; t_c - салт юришлар вақти; t_Й - битта машинанинг циклдан ташқари йўқотишлари.