Shveytsariya Abdumannonov Nozimbek

Shveytsariya

Abdumannonov Nozimbek

Shveytsariya

Shveysariya Konfederatsiyasi (nem. Schweizerische Eidgenossenschaft, frans. Conferderation Suisse, ital. Confederazione Svizzera) — Markaziy Yevropada joylashgan davlat. Maydoni 41 285 km². Aholisi 7,997 mln. kishi (2012). Yuridik jihatdan Poytaxti yo'q. Poytaxt sifatida Bern shaxri foydalaniladi Maʼmuriy jihatdan 23 kantonga boʻlinadi. Dunyodagi kambag'allik darajasi eng past bo'lgan davlat

Iqtisodiyoti

Sh. — intensiv qishloq xoʻjaligiga ega boʻlgan yuksak rivojlangan industrial mamlakat; jahondagi yirik moliya markazlaridan va kapital eksport qiluvchilardan biri. Yalpi ichki mahsulotda sanoatning ulushi 25%, qishloq xoʻjaligi niki 2,9%, moliya va sugʻurtaniki 25,4% ni tashkil etadi.

Sanoatida mashinasozlik va metallsozlik yetakchi tarmoq hisoblanadi. Mashinasozlik sanoati metall ishlovchi aniq stanoklar, temirpress asbobuskunalari, elektrotexnika buyumlari ishlab chiqaradi. Jahonda ishlab chiqariladigan soatning U2qismi shahriga toʻgʻri keladi. Kimyo, farmatsevtika, toʻqimachilik, tikuvchilik, trikotaj, poyabzal, qogʻoz, poligrafiya, oziqovqat (pishloq, shokolad va konsentratlar) sanoati rivojlangan. Toshtuz va qurilish materiallari qazib olinadi. Yiliga oʻrtacha 60,4 mlrd. kVtsoat elektr energiyasi hosil qilinadi (ʻ/2qismi GESlarda, 2/5qismi AES larda).

Qishloq xoʻjaligining asosi chorvachilik (asosan, sut chorvachiligi) hisoblanadi. Qishloq xoʻjaligi mahsulotining 3/4 qismi chorvachilikka toʻgʻri keladi, qoramol, choʻchqa, qoʻy boqiladi. Parrandachilik rivojlangan. Dehqonchilikda bugʻdoy, arpa, qand lavlagi, kartoshka, yemxashak ekinlari ekiladi. Tokchilik rivojlangan. Togʻlarda yogʻoch tayyorlanadi

Transportning turli xillari mavjud. Transport yoʻlilar hammasi elektrlashtirilgan boʻlib, ularning uz. 5 ming km, avtomobil yoʻllari uz. 71,1 ming km. Kanat va osma yoʻllar ham bor. Reyn daryosi va koʻllarda kemalar qatnaydi. Eng yirik porti — Bazel shahri Syurix va Jenevada xalqaro aeroportlar bor. Xorijiy sayyoxlik rivojlangan (yiliga oʻrtacha 7 mln. kishi kelibketadi).

2022-yilgi statistikasi

Shveytsariya yalpi ichki mahsulotining rasmiy hisob-kitobiga ko‘ra, 2022-yil oxirida xarid qobiliyati nuqtai nazaridan 629 milliard dollarni tashkil qilgan. Jahon iqtisodiyoti yalpi ichki mahsulotni sotib olgan ma'lumotlar bazasi ishlab chiqarishni amalga oshirgan ma'lumotlar bazasi ma'lumot bazasini ishlab chiqishda norasmiy iqtisodiyot hajmi va eng zamonaviy YaIMning asosiy yillari ma'lumotlari uchun tuzatishlar bilan ma'lumotlar bazasi ishlab chiqilgan. World Economics Shveytsariya yalpi ichki mahsulotini 677 milliard dollar deb hisoblaydi - bu rasmiy hisob-kitoblardan 8 foizga ko'p.

Shveytsariya iqtisodiyoti iqtisodiyot tarmoqlariga nisbatan rivojlangan mamlakat modeliga amal qiladi. Ishchilarning faqat kichik bir qismi birlamchi yoki qishloq xo'jaligida (2006 yilda aholining 1,3%), katta ozchilik esa ikkilamchi yoki ishlab chiqarish sektorida (2012 yilda 27,7%) jalb qilingan. Mehnatga layoqatli aholining asosiy qismi iqtisodiyotning uchinchi darajali yoki xizmat ko‘rsatish sohasiga jalb qilingan (2012-yilda 71,0%).

Shveytsariya iqtisodiyoti 2022 yilning dekabrida yakunlangan chorakda oldingi chorakdagi 0,2% o'sishdan to'xtab qoldi, biroz 0,1% kengayish bo'yicha prognozlar etishmadi va 2021 yilning birinchi choragidan beri o'sishning kuzatilmagan birinchi davrini belgiladi. Yuqori qiziqish bilan mos keladi. Qurilishga investitsiyalar qisqarishda davom etdi (uchinchi chorakda -0,5% ga nisbatan -1,2%), uskunalarga investitsiyalar o'rtacha ko'rsatkichdan yuqori (1,7% ga nisbatan 1,5%) o'sdi.

Shunday bo'lsa-da, xususiy qurilish o'rtacha sur'atdan past sur'atlarda (0,3% ga nisbatan 0,6%) kengaydi, bu davrda chakana tovar aylanmasi va savdoning past darajalari. Davlat xarajatlarining o'sishi ham so'nggi davrga nisbatan bir oz ko'tarilgan bo'lsa-da (0,3% ga nisbatan 0,2%) o'sishda davom etdi. Shu bilan birga, tovarlarga sof tashqi talab yalpi ichki mahsulotning o'sishiga salbiy ta'sir ko'rsatdi, chunki eksport (-1,7% ga nisbatan 9,7%) importga nisbatan keskinroq pasaydi. (-1,5% ga nisbatan 2,2%). 2022-yilning to‘liq yilini hisobga olsak, Shveytsariya iqtisodiyoti 2,1 foizga o‘sdi.