Шуҳрат эргашев жаҳон тарихи (Янги давр. 1-қисм. Xvi–xviii асрлар)

1795 йилги Конституция ва биринчи Директория. 1795 йил-
нинг августида Конвент янги Конституция қабул қилди, у Франция-
да республика тузумини мустаҳкамлади, лекин
умумий сайлов ҳуқуқини бекор қилди. Энди қонунчилик ҳокимияти 
икки палатадан – Беш юзлар кенгаши ва Оқсоқоллар кенгашидан 
иборат бўлган қонунчилик корпусига берилди. Ижро ҳокимияти 
Оқсоқоллар кенгаши тайинлайдиган, беш кишидан иборат Дирек-
торияга топширилди. Шу билан бирга 1795 йилги Конституция 
инқилобнинг барча антифеодал ютуқларини, энг муҳими эса эми-
грантларнинг, черковнинг ва тахтга қарашли ерларнинг сотилиши 
қонунийлигини тасдиқлади.
Янги Конституция монархия тарафдорларини қутуртириб юбор-
ди ва улар Конвентни тарқатиб юборишга уриниб кўрдилар, лекин 
муваффақиятсизликка учрадилар. Артиллерия ёрдамида исёнчи-
ларни тор-мор қилган генерал Бонапарт Конвентнинг халоскорига 
айланди.
Наполеон Бонапарт Тулонни олгани учун ҳам якобинчилар ун-
дан қарздор эдилар. Бу воқеалардан кейин уни бирданига дивизия 
генерали даражасига кўтаришди ва «Франциянинг ички ҳарбий 
кучлари қўмондони» этиб тайинладилар.
Тенглик йўлида фитна. Янги ҳокимиятнинг сиёсатини банкир-
лар ва «янги буржуазия» белгилаб берди. Тўғри, Парижда ва бошқа 
йирик шаҳарларда ҳали ҳам оддий халққа арзонлаштирилган нон 
беришарди, лекин бу оч қоладиган даражада кам эди. Бойлар бойир-
дилар, камбағаллар аҳволи эса тобора оғирлашиб борарди.
Ана шу шароитда ташкилотчиси Гракх Бабёф (1760 
–1797) 
бўлган «тенглик йўлида фитна» пайдо бўлди. Бабёф ва унинг 
дўстлари тўлиқ тенглик ҳақида орзу қилардилар. Бунинг учун улар 
хусусий мулкни йўқотиш ва мол-мулкнинг умумийлигини ўрнатиш, 
биргаликда меҳнат қилиш ва меҳнат маҳсулини тенг бўлиб олиш 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

211
керак, деб ҳисобларди. Бироқ фитна фош этилди, унинг раҳбарлари 
эса қатл қилинди.