Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

Issiqlik o ‘tkazuvchanlik. 

Biror metall tayoqchaning bir uchidan 

ushlab  turib,  ikkinchi  u ch in i  alangada  qizd irsak ,  bir  oz  vaqt 

o'tg and an   so 'n g   ushlab  turilgan  birinchi  uchining  ham   isiy  bosh- 

laganini  sezam iz.  Suv  solingan  metall  idishni  plita  ustiga  qo'ysak, 

a w a l  metall  idish  devorlari  isib,  undan  so 'n g   suv  isiy  boshlaydi. 

Shunga  o'xshagan  ko'pgina  issiqlik  uzatilishi  hodisalarini  misol 

tariqasida  keltirish  mumkin.  Bu  misollar quyidagicha tushuntiriladi. 

Issiqlik  berilayotgan  jism ni  yoki  jism   qism larini  tashkil  qilgan 

m olekulalarning  harakat tezligi  ortib tem peraturasi  ko'tariladi.  Bu 

m olekulalar  tartibsiz  harakatlari  tufayli  q o 's h n i  jism   yoki  jism  

qism larini  tashkil  qiluvchi  m olekulalar  bilan  to 'q n a sh ib ,  ularga 

o 'z   energiyalarining  bir  qism ini  beradi,  ikkinchi jism   m o leku la­

larining  energiyasi  ortadi.  Bu  holda  issiqlik jism n in g   q atlam idan 

qatlamiga uzatiladi.  Bunday issiqlik uzatilishi  issiqlik о ‘tkazuvchanlik 

deb ataladi.  Demak,  issiqlik o'tkazuvchanlik  hodisasi  ham  molekula 

(ato m )larnin g  harakati  tufayli  sodir  b o 'la r  ek an.  M etallarning 

issiqlik o'tkazuvchanligi gaz va suyuqliklarning o'tkazuvchanligidan 

katta b o 'la d i,  chunki  m etallarda  m olekulalar  zich joylashgandir.