Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

mo'l 

2 

mo'l

Topish kerak:  N—l  n—?

Yechilishi:  1.  Berilgan  massadagi azot gazining  molekulalar soni shu 

berilgan massani bitta azot  molekulasining massasiga nisbatiga teng bo'lib, 

quyidagicha ifodalanadi:

N  = —~ ^ bunda  m0  = 

ga teng bo'lib, ц.  — azot molekulasining 

mo 

l* л

molyar  massasi,  NA  =   6,02  •  1023  mo'l-1  —  Avogadro  soni.  Bu  ikkala 

tenglikdan quyidagi ifodaga ega bo'lamiz:

295

---

N   -   W

a

 

И,

A/_IO"3kg  6,02  1023mo‘I_l  т . .   mfflJ 

N ----- 28  KHkg  mo1!-1 

= 2I 5  I°   d o ™-

2. 

Normal sharoitda hajm birligidagi  kislorod molekulalarining soni 

quyidagicha  topiladi.  Kislorod  massasi  m =   K2p2  ga,  molekulalar  soni 

N =  mJmQ

  ga tengligidan

n

-

N

 

-   m2 

-  

У2Рг 

-

 

N

a

п - у г - щ

У

Г ^  

Pl

bo‘ladi. 

N*

Hisoblash:

n = M

2 ^ W

  1 4 з 4 _ 2 7 ] 0 „ т .,

32  10  —

m 

mo 1

2- masala.  Ozon  ( 0 }),  karbonat  angidrid  ( C 0 2),  metan  (CH 4) 

gazlarining bitta molekulasining massasini hisoblang.

Berilgan: ц  = 48  •  10-3 

, ц, = 44 •  10-3  - —  , ц =16 •  10 ~3 

,

mo‘l 

2 

mo‘l 

3 

mo‘l

NA  =  6,02  •  1023  mo‘1"1.

Topish kerak: m0| — ?  mn2 — ? mm — ?

Yechilishi. Masala shartida berilgan har bir gaz molekulasining massasini 

quyidagi formulalardan topamiz:

m  = 

m  =  ^ 2 

m  -   ^ 3

01 

N

a

 

02 

N

a

  '  03 

N A  '

m0l m 8,0  •  10"26  kg,  тй2 = 7,3  ■  10"»  kg,  mn  = 2,7  ■  10~2‘  kg.

3-  masala.  Normal sharoitda  1  m3 havoda 2,7 •  I025 dona molekula bor. 

Agar molekulalar orasidagi masofa molekula diametridan  10 marta kattaligi 

ma’lum bo'lsa,  molekulaning diametri qanchaga teng ekanligini hisoblang.

Berilgan-.  V =  1  m3,  n0  =  2,7  •  1025,  ^  =  10  marta.

Topish kerak:  о —?

Yechilishi.  Agar  kubning  hajmini  I  m3  deb  olsak,  u  holda  n0  dona 

molekulalar  uch  o'lchamli  fazoda  OY,  OZ,  OX  yo'nalishlar  bo'ylab

296

Hisoblash:

---

harakatlanadilar  (1 6 6 -rasm).  Har  bir 

molekulaga kub hajmining / 3ga teng qismi 

mos  keladi,  bunda  / —  molekulalar 

orasidagi masofa. Shunday ekan, kubning 

hajmi  V=n0 ■ / 3 deb hisoblash  mumkin.

Masalaning shartiga ko'ra  -= 10  edi.

Bu ikki  ifodadan molekulaning dia- 

metrini topsak,

1  W