Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

8 9 -   § .  S a m o ly o t  q anotin in g  k o ‘tarish   kuchi

Y uqorida  ko'rib  o'tilganidek,  oqim   tezligi  orta  borgan  sari 

suyuqlik  va  gazlarda  uy u rm alar  vujudga  kela  boshlaydi.  Jism  

h arakatlanayotganda  bajariladigan  ishning  bir  qismi  uyurm alarni 

vujudga  keltirishga  s a rf  b o 'lad i.  Suyuqlikda  ichki  ishqalanish 

m a v ju d lig i  s a b a b li,  u y u rm a la rn in g   e n e rg iy a si  p iro v a r d id a  

Lssiqlikka aylanadi.  Bu  hoi  kemasozlik va samolyotsozlikda  maqsadga 

muvofiq  em as,  chunki  energiya  isrofi  yuz  beradi.  Shuning  uch un  

sam olyotlarning  korpusi  va  qanotlari,  suvosti  kem alar,  kem alar- 

ning  suvosti  qismlari  suyri  shaklda  quriladi.  *

Q o v u sh o q   b o 'lm a g a n   suyuqlik  sim m etrik   jism n i  ay lan ib  

oqayotganida  jism ga  ta ’sir  etuvchi  kuchlarning  yig'indisi  nolga 

teng  b o 'lad i.  Lekin  qovushoq  bo'lm agan  suyuqlik  nosim m etrik

277

---