Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

195

/ / / / / / / / / / / / /  

94-  rasm.

\

---

formuladan foydalanib,  poyezd- 

p  

ning  tormozlashdan  avvalgi  vt)

в

tezligini  topish  mumkin.  i?( = 0 

bo'lgani  uchun

bo'ladi.  Bundan

2

u0 =

A

95- rasm.

Hisoblash:

2  15  104N  500  m  _ I ( ) m

15  105kg 

s  ‘

3 - 

masala. 

Og'irligi  49 •  105  N  bo'lgan  elektr  poyezdi  tekis  harakat 

qilib  5  minutda  3  km  yo'lni  o'tadi.  YoMning  qiyaligi  1  km  ga  4  m. 

Ishqalanish  koeffitsienti  0,002 ga teng  bo'lsa,  poyezdning bajargan  ishini 

va quwatini toping.

Berilgan:  P =  49 ■

  105N,  / =  5 min  =  300 s,  s,  =  3  km  =  3 •  103  m, 

s2  =  1  km  =  103m,  h =  4 m,  к =  0,002.

Topish kerak: А — ?  /V— ?

Yechilishi.  P  og'irlik  kuchini  ikkita:  yo‘lga  parallel  bo'lgan  Pt  va 

perpendikular  bo'lgan  P2  tashkil  etuvchilariga  ajratamiz  (95-  rasm). 

Poyezd  F  ishqalanish  kuchiga va ogMrlik  kuchining  Pt  tashkil etuvchisiga 

qarshi ish bajaradi.  Demak,  izlanayotgan ish quyidagiga teng boMadi:

9 5 - rasmdan  foydalanib,  P{-   P • sina  va  P2 = P • cosa  ekanligini 

topamiz,  bunda  a  — yoMning  gorizontga  nisbatan  qiyaligi.  Ishqalanish 

kuchi F.t = kP2 = kP • cosa ga teng bo'ladi.  sina va cosa kattalikiarni topish 

uchun s2 yoMga ko'tarilish  balandligini  h ekanligidan  foydalanamiz.  AABC 

da AC= s2 va BC= h bo'lgani  uchun:

cosa =

J s l - h 2