Shu bois ona tili ta’limi samaradorligini oshirish davlat siyosatiga aylandi

Paronimlar. Paronim so‘zlarning shakldosh so‘zlardan farqi.
Ma’nodosh so‘zlar. Ma’nodosh so‘zlarda umumiy va xususiy ma’nolar. Ma’nodosh so‘zlarning nutqiy-tasviriy ahamiyati. She’riy asarlarda sinonimlarning qo‘llanishi. Sinonimik qator haqida tushuncha. Ma’nodosh so‘zlarning nutq ta’sirchanligini oshirishdagi o‘rni. Sinonim so‘zlarni ma’no yaqinligiga ko‘ra va ular orasidagi ma’no farqiga ko‘ra tahlil qilish. So‘zlarning salbiy va ijobiy bo‘yoqlari.
Zid ma’noli so‘zlar. Zid ma’noli so‘zlarning qo‘llanish o‘rni va ahamiyati.
Kuzatish asosida zid ma’noli so‘zlarning izohi. Zid ma’noli so‘zlar qatori asoslarini aniqlash, qatorni davom ettirish. Zid ma’noli so‘z juftlari ustida ish. O‘qilgan ertaklar asosida zid ma’noli so‘zlardan foydalanib ertak qahramonlariga tavsif berish. Matn ustida ish.
O‘zbek tili leksikasining boyish manbalari.
Eskirgan so‘zlar. Eskirgan so‘zlar, ularning o‘tmish badiiy tasvirini berishdagi o‘rni. Berilgan matndan tarixiy tushunchalarni ifodalovchi so‘zlarni aniqlash. Tarixiy so‘zlarning ishlatilishi. Eskirgan so‘zlarning tarixiy asarlarda qo‘llanilishi. Yangi so‘zlar.
Iboralar, ularning ma’no ifodalash xususiyatlari. Matn tahlili asosida so‘zning o‘z va ko‘chma ma’nolarini aniqlash. Ularning ko‘chma ma’nosiga ma’nodosh so‘zlar topish, qiyosiy tahlil. Iboralar sharhi. Berilgan so‘zlarga ma’nodosh iboralar tanlash, ular ishtirokida matn yaratish. Savol va topshiriqlar ustida ishlash. Tasviriy ifoda. So‘z boyligining oshib borishi haqida tushuncha.
Atamalar. Bunday so‘zlar haqida ma’lumot. Umumiy va xususiy ma’noli so‘zlar. Ma’lum bir fan, kasb — kor sohasidagina qo‘llaniladigan so‘zlar. Shevaga xos so‘zlar. Olinma so‘zlar. Matn tahlili asosida olinma so‘zlar haqida tushuncha. Yevropa tillari va o‘zbek tili uchun umumiy bo‘lgan so‘zlar ustida ishlash. Olinma so‘zlar izohi. O‘zbek tilida arab va fors-tojik tillaridan olingan so‘zlar ustida ishlash; o‘zbek tiliga Yevropa tillaridan kirgan so‘zlar imlosi, talaffuzi va qo‘llanilishi yuzasidan amaliy ish.
Lug‘at va lug‘atshunoslik. Lug‘at turlari va ulardan foydalanish.
Dasturni o‘rganib chiqib shuni aytish mumkinki, umumta’lim maktablarining “Ona tili” o‘quv dasturidan o‘rin olgan “Leksikologiya” bo‘limi mavzulari va ular uchu ajratilgan o‘quv soatlari o‘quvchilarga bu bo‘lim yuzasidan yetarlicha bilim berishga, ularda shu mavzlar bo‘yich ko‘nikma va malakalar hosil qilishga imkon beradi. Mavzuga oid termin-tushunchalar, o‘qitilishi lozim bo‘lgan grammatik qoidalar, ulardagi uzviylik ilmiylik o‘quvchida bu bo‘lim yuzasidan yetarlicha bilim olishga, ko‘nikma va malakalar hosil qilishga mo‘ljallangan, o‘quvchining og‘zaki va yozma nutqini o‘stirishga, bog‘lanishli nutqini shakllantirishga, ularning so‘z boyligini oshirishga, so‘z va uning ma’nolari ustida ishlash ko‘nikmalarini va sintaktik qurilmalar ustida ishlash qobiliyatlarini shakllantirishga qaratilgan uzviy tizim sifatida bayon qilingan.
O‘quv dasturidan o‘rin olgan bu nazariy va amaliy ma’lumotlar o‘quv rejasiga binoan, umumta’lim maktablarining 5-sinfida o‘qitilishi nazarda tutilgan. Darslikning 168-199-sahifalariga joylashtirilgan.¹²
Darslikda berilgan mavzular va mashqlar mazmunini quyidagi jadvalda aniq ko‘rsatib berish mumkin.¹³