Sho‘rchi tuman bo’limiga qarashli 14-umumiy o’rta ta’lim

I. Tashkiliy qism.
a) Salomlashish:
Assalomu alaykum, aziz bolajonlar! Hamma sogʻ-omonmi?!
b) Davomotni aniqlash:
Bugungi Tabiiy fanlar darsiga hammamiz tayyormizmi? Bugungi sinf navbatchisi hisobotini tinglaymiz, boʻlmasa: (Navbatchi oʻquvchi hisoboti tinglanadi).
c) Tozalikni tekshirish:
Barchamiz pokiza tanamizga ozoda va tekis, chiroyli liboslarimizni kiyib olganimizni tekshirib olamiz! Qoʻllarimiz va yuzlarimizdan nur yogʻiladi-ya! Demak, barcha bolajonlar tongda turib, yuz-qoʻllarini yaxshilab yuvishibdi, tishlarini tozalashibdi, tirnoqlarini olishibdi! Bu judayam yaxshi! Demak, barchamiz dars tinglashga tayyormiz!
d) Ma’naviyat daqiqasi:

Sogʻlom tanda – sogʻ aql, Bor bizda shunday naql. Pokiza libos, taom, Boʻlsin muloyim kalom. Shunda koʻp olib bilim,
Boʻlamiz yetuk olim!
Kimdir mohir uchuvchi, Kimdir esa suzuvchi. Lekin bizlar shubhasiz, Eng a’lochi oʻquvchi.
e) Kun yangiligi: (navbat bilan bir oʻquvchi kunning muhim yangiligi va xabarini oʻqib eshittiradi).
f) Uyga berilgan vazifani tekshirish: (navbatchi oʻquvchi qolgan oʻquvchilardan Tabiiy fanlardan tutilgan vazifa daftarini oʻqituvchi stoliga yigʻib qoʻyadi. Oʻtilgan dars boʻyicha ogʻzaki qisqacha savol-javob oʻtkazib olinadi).
II. Yangi mavzuni bayon etish.
Narsa-buyumlarni tortib, itarib, ko‘tarib va tushirib harakatni hosil qilamiz. Harakat odatda, oldinga, orqaga, o‘ngga, chapga, yuqoriga, pastga yo‘nalgan bo‘ladi.
Har qanday jismning harakati ma’lum qonun-qoidalarga bo‘ysunadi. Masalan, olimlar kuzatish natijalari asosida osmon jismlarining qaysi vaqtda fazoning qaysi joyida bo‘lishini aniqlay oladilar. Jumladan, ular Oy va Quyoshning qachon tutilishini oldindan aytib berishlari mumkin.
Har qanday jismning mexanik harakati boshqa jismga nisbatan kuzatiladi. Masalan, avtomobil ko‘cha bo‘yidagi daraxt yoki binolarga nisbatan, daryo suvi qirg‘oqlarga nisbatan, samolyot Yerdagi bino, osmondagi bulutlarga nisbatan harakat qiladi. Jism harakati kuzatuvchining vaziyatiga qarab turlicha bo‘ladi.