Shifokor va bemor fanidan «Shifokor va bemor» oquv qo’llanma

3. Inson organizmi yosh ko’rsatkichlari bo’yicha tasnifi.
1963 yili gerontolog va geriatrlarning Butun dunyo Sog’liqni Saqlash
tashkilotining qarilik jarayoni xaqidagi seminarida qabul qilinishicha:
- 45 yoshdan 59 yoshgacha o’rtacha yosh;
- 60 yoshdan 74 yoshgacha keksaygan yosh;
- 75 yoshdan 89 yoshgacha qarigan;

---

97
- 90 yoshdan katta yoshdagilar uzoq umr ko’ruvchilar deb ataladi.
xar yili qariyalar soni yer yuzida 2,4% ga ko’paymoqda. Uning sababi:
axolini ijtimoiy-iqtisodiy xolatining, xamda gigienik sharoitning
yaxshilanganligidadir. Ayrim ma'lumotlarga ko’ra 2020 yilga kelib keksa va
qariyalar soni 1 mlrd.ga yetishi mumkin. Qarilik – organizmda yoshning ulg‘aya
borishi bilan ro‘y beradigan tabiiy o‘zgarishlarning yakuniy bosqichidir. Qarish
jarayonlarida organ va to’qimalardagi o’zgarishlarga tashqi muxit ta'sir qiladi.
Qarilikdagi o’zgarishlar fiziologik jarayon bo’lib, ko’pchilik olimlar fikriga
ko’ra birlamchi kasallik xisoblanmaydi, lekin organizmning funksional
qobiliyatining cheklanishiga va tashqi zararli omillarga chidamliligining
pasayishiga olib keladi. Bundan tashqari qarish biologik parchalanuvchi jarayon
bo’lib, bunda organizmning moslashish qobiliyati cheklana borib, turli patologik
o’zgarishlar rivojlanadi va o’lim muqarrarligi tezlashadi.