Shaxsning o’z-o’ziga baho berishi va kasbiy o’zligini anglashi

O'z-o'zini hurmat qilish darajalari.
bu ko'rsatkich qat'iy diskret emas. o'z-o'zini hurmat qilish odatiy bo'lishi mumkin, me'yordan biroz farq qilishi yoki undan tashqarida bo'lishi mumkin. psixologiyada soddalashtirish uchun o'z-o'zini hurmat qilishning uchta darajasini ajratish odatiy holdir:
1. past. bu eng yomon variant, chunki o'zini past baholaydigan odamlar odatda barcha sohalarda eng kam muvaffaqiyatga erishadilar. ular komplekslar va ruhiy muammolarning butun majmuasi bilan tavsiflanadi. ular ta'sirchan, tashvish va tushkunlikka moyil, tanqidni og'riqli qabul qiladilar, lekin shu bilan birga maqtovga loyiq ekanliklariga ishonmaydilar. o'z-o'zini hurmat qilishni tuzatishning deyarli barcha usullari uning buzilishining ushbu shakliga qaratilgan.
2. oddiy. aslida, adekvat va normal o'z-o'zini hurmat qilish bir xil narsadir. bu daraja odamning o'zini va o'z imkoniyatlarini idrok etishda muammolar yo'qligini anglatadi. u juda ob'ektiv, xatolarini qanday payqashni va tahlil qilishni biladi, yaxshi hazil tuyg'usiga ega va odatda unga aytilgan hazillarni qabul qiladi. jamiyat va jamoada o'z o'rnini munosib baholagan holda, u boshqalarning mehribonligini suiiste'mol qilishiga yo'l qo'ymaydi. o'z-o'zini hurmat qilish ustida ishlashda aynan shu darajaga intilishi kerak.
3. yuqori. agar biror kishi kamchiliklariga e'tibor bermasdan, o'zining afzalliklariga ko'proq e'tibor qaratsa, bunday o'zini o'zi hurmat qilish yuqori deb ataladi. bundan tashqari, u juda ko'p noqulayliklarga olib kelishi mumkin. haddan tashqari o'ziga ishongan odam ko'pincha o'z xatolarini sezmaydi, shuning uchun u rivojlana olmaydi va uning ish sifati odatda hamkasblariga qaraganda sezilarli darajada past bo'ladi.O'z-o'zini takomillashtirish - bu ijtimoiy talablar va shaxsiy istaklarga muvofiq, o'z vakolatlarini oshirish va muhim fazilatlarni rivojlantirishning ongli jarayoni. o'z-o'zini rivojlantirishning ma'lum darajasiga erishgandan so'ng, inson o'z hayotidagi voqealarni boshqarish, boshqa odamlar bilan yaxshi va ochiq munosabatlarni shakllantirish, kasbiy faoliyatda muvaffaqiyatga erishish, malakali va raqobatbardosh shaxs bo'lish, hayotni to'liq idrok etish qobiliyatiga ega bo'ladi. .mansab insonning barcha qobiliyatlarini odamlar, jamiyat manfaati uchun to'liq hayotda o'zini-o'zi ro'yobga chiqarish, unga o'zidan qoniqish olib kelish uchun tabiiy ehtiyoj sifatida qaralishi mumkin. samarali uslubiy tamoyillarga muvofiq malakali mutaxassislar tomonidan tuzilgan kasbiy yo'nalish testlari kasbiy kelajagingizni aniqlashga yordam beradi. ushbu sayt sahifasida siz kasb bo'yicha turli xil bepul testlarni topasiz. shuningdek, ilg'or diagnostika va kasb-hunar va ta'lim tashkilotlarini individual tanlash bo'yicha mutaxassis-psixolog bilan maslahatlashishni o'z ichiga olgan pullik xizmatlar. eng maqbul onlayn testni topish uchun avtomatik qidiruv funksiyasidan foydalaning.sinov shaxsiy xususiyatlarni, xarakter xususiyatlarini baholaydi. natijalarga ko'ra, sizga eng mos keladigan kasblar ro'yxati taklif etiladi. bu sohalarda siz o'z qobiliyatingizni to'liq rivojlantira olasiz, ishlashda o'zingizni qulay his qilasiz, shaxsiy fazilatlaringiz muhim kasbiy fazilatlarga aylanadi.( [шарп ф., 1996, с. 103—104].)
shaxsning kasbiy rivojlanishi muammosi bevosita kasbiy faoliyatni o'zlashtirish masalalari, uning kasbiy yo'lining turli bosqichlarida shaxsni rivojlantirish va amalga oshirish bilan bog'liq.zamonaviy psixologik adabiyotlarda kasbiy rivojlanish jarayoni ob'ektiv komponentlarni (kasbning nufuzi, uning ijtimoiy raqobatbardoshligi, ishsizlik darajasi va boshqalar) va sub'ektiv tabiatni (shaxsning kasbga munosabati) o'z ichiga olgan yaxlit hodisa sifatida tushuniladi. , o'ziga professional sifatida). , kasbiy qobiliyatlarning ifodaliligi, kasbiy ideallar, kasbiy faoliyatdagi muvaffaqiyatlar va muvaffaqiyatsizliklar tajribasi).rivojlanish psixologiyasi vakillari bolaning oldingi (kasb tanlashdan oldin) ta'lim olishi va aqliy rivojlanishini kasbiy rivojlanish omillari deb biladilar. l.m. mitina kasbiy faoliyatni shakllantirishning ikkita modelini ajratib turadi:insonning o'z-o'zini anglashida professional mehnatni tashqi sharoitlarga bo'ysundirish tendentsiyasi hukmronlik qiladigan adaptiv model, kasbiy muammolarni hal qilish algoritmlari, qoidalar va me'yorlarni bajarish shaklida;shaxsning o'rnatilgan amaliyotdan tashqariga chiqish, o'z faoliyatini amaliy o'zgartirish sub'ektiga aylantirish va shu bilan uning kasbiy imkoniyatlari chegaralarini engib o'tish qobiliyati bilan tavsiflangan kasbiy rivojlanish modeli.moslashuvchan model kasbiy bilim, ko'nikma va tajribaga ega bo'lgan mutaxassisning shakllanishini aks ettiradi. kasbiy rivojlanish modeli umuman kasbiy faoliyatga ega bo'lgan, o'z-o'zini loyihalash va takomillashtirishga qodir bo'lgan mutaxassisni tavsiflaydi. mutaxassisning rivojlanishining harakatlantiruvchi kuchlari kasbiy ishning tobora murakkablashib borayotgan talablari bilan individual uslub, tajriba va qobiliyatlar o'rtasidagi qarama-qarshiliklardir. mutaxassisning rivojlanishining asosiy harakatlantiruvchi kuchi "men-harakat qiluvchi" va "men-aks" o'rtasidagi shaxsiy ziddiyatdir. ushbu qarama-qarshilik tajribasi mutaxassisni o'zini o'zi amalga oshirishning yangi usullarini izlashga undaydi.kasbiy rivojlanishning ko'plab psixologik tadqiqotlari markazida o'z-o'zini anglashni shaxsning o'z kasbiy maqomini aks ettirish va tajriba shakli sifatida o'rganish yotadi.umuman o'z-o'zini anglashdan farqli o'laroq, kasbiy o'zini o'zi anglash o'z mazmuniga ko'ra aniqroqdir. agar o'z-o'zini anglash hayotda va boshqa odamlar bilan muloqotda shakllansa va o'zini, o'z harakatlarini, aqliy fazilatlarini va boshqalarni bilish natijasi bo'lsa, u holda kasbiy o'z-o'zini anglash o'z-o'zini anglashning barcha tarkibiy qismlarining kasbiy faoliyatga proyeksiyasidir. o'z-o'zini anglash tarkibida an'anaviy ravishda aqliy fazilatlarni, shaxsiy xususiyatlarni anglash muhim ahamiyatga ega. kasbiy o'zini o'zi anglash kasbiy faoliyatni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun zarur bo'lgan aniq xususiyatlar va fazilatlarni tushunishni o'z ichiga oladi, ya'ni. professional muhim fazilatlar. turli kasblar uchun bu fazilatlar har xil bo'ladi, ammo ularning xabardorlik darajasi vazifalarni tanlashga, faoliyatning borishiga va o'ziga ishonchga sezilarli ta'sir qiladi.kasbiy o'zini o'zi anglash (yoki professional o'zini o'zi anglash) insonning o'zini professional hamjamiyat a'zosi, kasbiy madaniyatning tashuvchisi, shu jumladan ushbu professional hamjamiyatga xos bo'lgan ma'lum kasbiy normalar, qoidalar, an'analar haqidagi g'oyasini o'z ichiga oladi. bu vakilliklarga shaxsning faoliyatining muvaffaqiyatini belgilovchi xususiyatlar kiradi. bularga shaxsiy psixologik xususiyatlar va shaxsiy munosabatlar bo'lishi mumkin bo'lgan professional muhim fazilatlar (pvk) kiradi. individual psixologik xossalarga shaxsning quyidagi xossalari kiradi: hissiy, sezgi, diqqat, mnemonik, aqliy, nutqiy, emotsional, irodaviy, xayoliy, harakatchan, kommunikativ. shaxsiy munosabatlarga quyidagilar kiradi: shaxsning kasbga munosabati; o'ziga faoliyat sub'ekti sifatida; boshqa odamlarga (hamkasblar, xo'jayin, mijozlar); mehnat ob'ektiga; mehnat predmetiga; mehnat vositalariga; mehnat sharoitlariga.professional o'zini o'zi tushunchasi shaxsning umumiy o'zini o'zi kontseptsiyasining bir qismi bo'lganligi sababli, ularning munosabatlari haqida savol tug'iladi. ushbu masalani hal qilishda olimlar muayyan faoliyatning shaxs hayotidagi o'rni, shaxsning ushbu faoliyatdagi o'rni, shaxsning o'z hayotidagi o'rni, kasbiy o'zini o'zi boshqarishi kabi pozitsiyalarni hisobga oladi. shaxsning hayotida o'zini o'zi belgilashda qat'iyatlilik. ta'kidlanganidek, kasbiylashuv jarayonida shaxsning o'zgarishi va shaxsiyatning yanada umumiy maqsad va ma'nolar sari harakatlanish yo'nalishi mos kelishi kerak. agar bu yo'nalishlar mos kelmasa, shaxsiy rivojlanishni to'xtatish va ongni "ish uchun" va "o'zi uchun" ajratish mumkin.e. v. prokopyeva shaxsning kasbiy va umumiy o'zini o'zi tushunchalari o'zaro bog'liqligining turli xil variantlari asosida qurilgan professional o'zini o'zi tushunchalarining mumkin bo'lgan tasnifini taklif qildi. ( елдышова о.а. профессиональное самосознание как психологическая составляющая профессионального становления // фундаментальные исследования. – 2006. – № 7. – с. 101-102;)
Xulosa
Shaxsning o’z-o’ziga baho berishi va kasbiy o’zligini anglashi juda muhim omil hisoblanadi .inson o’z-o’zni anglagan holda aqliy va jismoniy imkoniyatlaridan kelib chiqib kasb-hunartanlashi lozim.o’zi anglagan holda ma’lum bir kasb uchun o’zini tayyorlab va tarbiyalab borashi lozim.o’z-o’zini anglagan, o’ziga baho bera oladigan inson o’zining kamchilik va imkoniyatlarini bila oladi va shu jihatdanboshqa insonlardan ustun bo’la oladi.


Foydalanilgan adabiyotlar
1.( елдышова о.а. профессиональное самосознание как психологическая составляющая профессионального становления // фундаментальные исследования. – 2006. – № 7. – с. 101-102;)
2.( http://futurefor.me/2015/07/03/job_title_rus/)
3.( [шарп ф., 1996, с. 103—104].)
4.ziyonet.sayti
5. ilm.uz sayti