Shaxsiy kompyuterlar uchun mikroprotsessorlar

 
Protsessorning tuzilishi va asosiy xususiyatlari. 
Protsessor EHMning markaziy qurilmasi bo‘lib, raqamli axborotni berilgan 
algoritm  bo‘yicha  avtomatik  qayta  ishlashni  ta’minlaydi.  Protsessor  EHM  ning 
boshqa qurilmalari bilan 3-rasmdagidek bog‘langan. So‘zlarni qabul qilish, saqlash 
va  ular  ustida  amallarni  bajarish  uchun  registrlar,  jamlagichlar  va  boshqa 
uzellardan tashkil topgan protsessorning operatsion qismi deb ataluvchi arifmetik – 
mantiqiy qurilma ishlatiladi. Har qanday  amal axborot so‘zlari (operandlar) ustida 
bajariladigan  mikroamallar  ketma-ketligidan  iborat  bo‘ladi.  Mikroamallarning 
bajarilish  tartibi  amal  bajariladigan  algoritm  orqali  aniqlanib,  uzellarning  kirish 
yo‘llariga  boshqaruvchi  signallar  ketma-ketligini  berish  bilan  amalga  oshiriladi. 
Boshqaruvchi  signallar  hosil  qilishda  protsessorning  boshqaruvchi  qismi  deb 
yuritiluvchi  boshqarish  qurilmasidan  foydalaniladi.  Bu  qurilma  kirish  yo‘liga 
berilgan amal kodiga mos holda uning chiqish yo‘lida u
1
, u
2
, …, u
n
  boshqaruvchi 
signallar  ketma-ketligi  shakllanadi.  Amalning  bajarilish  jarayonida  arifmetik 
mantiqiy qurilmadan boshqaruvchi qurilmaga mikroamallarning bajarilish tartibini 
boshqaruvchi  r
1
,r
2
, …, r
n
   mantiqiy  shartlarni  akslantiruvchi  xabarlovchi  signallar 
uzatiladi.  Bu  signallar  mikroamallar  ta’sirida o‘zgaruvchi  so‘zlarnig  qiymatlariga 
qarab  «1»  yoki  «0»  qiymatlarini  oladi.   Bir  taktda  bajariladigan  mikroamallar  
majmui mikrobuyrug‘ deb yuritiladi. Takt protsessor ishlaydigan diskret vaqtning 
ikkita t va (t=1) paytlari oralig‘i.  
   
 
 
 
   
 
 
 
 
                                                                 
  
  
  
  
 
 
3-rasm