Shaxs ma'naviyatini rivojlantirish omillari va vositalari mundarija kirish i-bob. Shaxs maʼnaviyatini rivojlantirishning asosiy omillari va uning rivojlanish qonuniyatlari

Shaxs ma'naviyatini rivojlantirish omillari va vositalari
MUNDARIJA


KIRISH...............................................................................................................3
I-BOB. SHAXS MAʼNAVIYATINI RIVOJLANTIRISHNING ASOSIY OMILLARI VA UNING RIVOJLANISH QONUNIYATLARI
1.1. Maʼnaviyatning asosiy kategoriyalari, uning rivojlanish qonuniyatlari..5
1.2. Maʼnaviyatni rivojlantirish — davlat siyosatida ustuvor soxa ekanligi.8
1.3. Maʼnaviyatni shaqllantiradigan asosiy mezonlar…………………….13
II-BOB. SHAXS MAʼNAVIYATINI SHAQLLANTIRISHDA OILA, TAʼLIM MUASSASALARI VA ISLOM DININING OʻRNI
2.1. Shaxs maʼnaviyatini shaqllantirishda ota-ona va oilaning, mahallaning masʼuliyati………………………………………………………………….20
2.2. Shaxs maʼnaviyatini shaqllantirishda taʼlim tarbiya muassasalarining masuliyati…………………………………………………………………..26
2.3. Islomning shaxs kamolotidagi oʻrni...................................................36
XULOSA ..........................................................................................................40
ADABIYOTLAR ROʻYXATI.............................................................................42

Yuqori sinflarda bolalar shaxs boʻlib, jamoa boʻlib shaqllanadi. Ayni oʻsha paytda ularni oʻzlari oʻrgangan muhitdan ajratib qoʻymaslik kerak. Bu yoshlarning ruhiyatiga, davomatiga, oxir-oqibatda taʼlim-tarbiyasiga salbiy taʼsir qilishi mumkin. Shu bois taʼlim jarayonining usluksizligini taʼminlash, oʻquv dasturlarini takomillashtirish zarur.

Sh. Mirziyoyev
KIRISH

Mamlakatimizning oʻz mustaqilligini qoʻlga kiritishi erkin fikrlaydigan, oʻz-oʻzini anglaydigan, jamiyat maqsad va manfaatlarini tushunib yyetadigan, har tomonlama yyetuk komil insonni tarbiyalash vazifasini davlat siyosati ustuvor yoʻnalish qilib belgilandi. Uni amalga oshirish esa eng avvalo tarbiyalanuvchilarning ichki ruhiy maʼnaviyatini boyitish va mustaqil dunyo qarashini shaqllantirishni taqozo etadi. Xuddi ana shu vazifa “maʼnaviyat”ni mustaqil mavzu sifatida oʻrganishni ham kun tartibiga qoʻydi.

Shu ehtiyojdan kelib chiqib ohirgi «maʼnaviyatning mohiyati, tushunchalari va rivojlanish qonuniyatlariga bagʻishlanib respublikamiz ziyolilari oʻrtasida qizgʻin munozaralar olib borilmoqda. Bunga sabab maʼnaviyatning koʻp qirraliligi ekanligidir. U inson faoliyatining barcha qirralarini, uning yaqqol koʻzga tashlanuvchi zohiriy va yashirin, ichki ruhiy-botiniy tomonlarini xam qamrab olganligidadir. Hozirgi kunda ham munozaralar davom etmoqda va matbuotda ushbu mavzuga bagʻishlab koʻplab maqola va mulohazalar eʼlon qilinmoqda, kitoblar chop etilmoqda.
Aslida maʼnaviyat — insonni jamiki boshqa mavjudotlardan aj-ratib turgan eng baquvvat omil hisoblanadi. Inson — tabiatning, barcha mavjudotning gultoji deyilganda uning ushbu hislati, yaʼni yuksak maʼnaviyat egasi boʻla olish imkoniyati nazarda tutiladi. Bu imkonni boshqa jonzotlarda koʻrmaymiz.
Moddiy narsalar odamga jismoniy oziq va quvvat bersa, maʼnaviyat unga ruhiy oziq va qudrat bagʻishlaydi. Faqat moddiy jihatdan taʼminlanish bilan kifoyalanish — ongsiz va ruhsiz mahluqotlarga xos. Maʼnaviyatga intilish esa ruh va oʻsha egasi boʻlmish odamzotgagina xos fazilatdir. Maʼnaviyat odamning ruhiy va aqliy olami majmui kabi murakkab ijtimoiy xodisadir.
Maʼnaviyat juda keng qamrovli tushuncha boʻlganligi uchun xam, uni bir jumlada ifodalash nihoyatda mushkul.
Maʼnaviyat koʻproq inson qalbiga, botiniy tomoniga qaratilganligi bilan ajralib turadi. Shu maʼnoda maʼnaviyat inson qalbidagi ilohiy bir nur sanaladiki, bu ilohiy nur xech bir jonzotda yoʻq. Maʼnaviyat shunday sehrli tilsimki, uni tugal yechishga bashar qudrati yetmaydi. Shunday ekan, “maʼnaviyat” tushunchasiga bir yoʻla mukammal taʼrif berish murakkab hisoblanadi.
Shuning uchun “Maʼnaviyat”ga taʼrif berishda Prezidentimiz Islom Karimovning nazariy qarashlariga, milliy qadriyatlarimizni, tarixiy va madaniy merosimizni tiklash borasidagi amaliy faoliyatlariga tayanishimiz, uni oʻzimiz uchun dasturulamal qilib olishimiz maqsadga muvofiq. Yurtboshimiz “Turkiston” gazetasi muxbirining savollariga javoblarida, maʼnaviyat xam borliq, tabiat, jamiyat kabi o`zluksiz harakatdagi jarayon ekanligini, inson fikri, tafakkuri, his-tuygʻusi tinim bilmaganidek, ularning mahsuli boʻlmish maʼnaviyat ham doimo oʻzgarish va yangilanishda boʻlishini uqdirib: “Maʼnaviyat avvalambor odamni ruhan poklanishga, qalban ulgʻayishga chorlaydigan, inson ichki dunyosini, irodasini baquvvat, imon-etiqodini butun qiladigan, vijdonini uygʻotadigan kuch...” deb taʼriflagan edilar. Bu taʼrifda inson faoliyatining barcha maʼnaviy qirralari qamrab olingan boʻlib, biz bundan buyon maʼnaviyat haqida soʻz yuritganimizda unga metodologik asos sifatida tayanamiz.