Шавкат мирзиёев янги узбекистон стратегияси


Мактабларда “вазир соати” “тадбиркор ва банкирлар сабоги” каби даре амалиётларини жорий к,илиш лозим



Download 307,71 Kb.
bet71/125
Sana13.07.2022
Hajmi307,71 Kb.
#789354
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   125
Bog'liq
Янги Ўзбекистон стратегияси китоби

Мактабларда “вазир соати” “тадбиркор ва банкирлар сабоги” каби даре амалиётларини жорий к,илиш лозим. Уларда ижро органлари рах.барлари, салохиятли тадбиркорлар, малакали банк ходимлари даре }пгиши керак.
Шунингдек, диний уламоларимиз хам жамоатчиликка маърифат, багрикенглик, одоб ва ахлок илмларини ургатиши максадга мувофик.
Шу сабабли биз биринчи марта умумтаълим мактабларида Тарбия” фанини жорий этдик. Маърифатпарвар бобомиз Абдулла Авлонийнинг асрий кадриятларимиз асосида яратган “Туркий “Гулистон” ёхуд ахлок асари шаркона тарбиянинг ноёб кулланмаси сифатида бутунги кунда хам узининг кадри ва ахамиятини йукотган эмас. Биз “Тарбия” фанининг назарий ва методологик асосларини ишлаб чикишда мана шундай бебах.0 асарлардан самарали фойдаланишимиз зарур.
Биз мактаб муаммосига биринчи даражали масала, деб карашни давом эттиришимиз лозим. Мактаб - факатгина таълим берадиган маскан эмас, барчамиз учун юксак маънавият бешигига, фарзандларимизни болаликдан бошлаб касбга ургатувчи даргохга айланиши зарур.
Бундай вазифаларни бажариш учун таълим тизимидаги куйидаги масалаларни хал килишимиз лозим.
Бугун аник ва табиий фанларни укитиш методикаси мураккаб тузилгани, уларда назарий билимлар амалиёт билан богланмагани, укув дастурларида узвийлик йуклиги, дарсликларнинг мазмуни ва сифати коникарсиз экани хакли эътирозларга сабаб булмокда. Амалдаги таълим стандартлари хамда укув дастурлари асосан укувчини таълимнинг навбатдаги боскичига тайёрлашга йуналтирилган булиб, уларни эркин фикрлаш ва мустакил хаётга тайёрлаш масаласи эътибордан четда колмокда.
Бундай х,олатларга бархдм беришучун, хорижий экспертлар ва тажрибали укитувчиларни кенг жалб килган х,олда, умумий таълимнинг Миллий укув дастури лойихдсини илмий-тадкикот ва таълим муассасаларида синовдан угказиш лозим.
Шунингдек, умумтаълим мактабларида дарслик ва укув- методик мажмуаларни тажриба-синовдан \амда чет эллик мутахассислар иштирокида экспертизадан угказиш тизими мавжуд эмас. Мактаб дарсликларини яратиш ва чоп этишни тартибга солиш масаласи х,ам долзарб булиб к,олмокда.
Хозирги пайтда умумтаълим муассасаларининг олий маълумотли педагог кадрлар билан таъминланиш даражаси 87 фоизни ташкил этади. Куплаб мактаблар, айникса, чекка худудлардаги таълим масканларида бир к,атор фанлар буйича малакали укитувчилар етишмаяпти. Шу муносабат билан педагог кадрлар тайёрлаш масаласи хдмиша эътиборимиз марказида туриши зарур.
Угил-к,изларимизни санъат дунёсига ошно этиш, ёшларимиз жисмоний тарбия ва спорт билан шугулланишлари, замон талаби булган компьютер ва 1Т технологиялар сохдсида билим ва куникмаларга эга булишлари учун зарур жих,озлар билан таъминланган 100 мингдан ортик, бепул тугарак фаолияти йулга куйиш максадга мувофикдир.
Халк;имиз хдмиша устозларни эъзозлаб, уларнинг хурмат-иззатини жойига куйиб келган. “Устоз отадек улуг” деган х,икматли накд х,ам бежиз айтилмаган. Энди ана шу сузларни когозда эмас, амалда кдрор топтирадиган, укитувчи-муаллимнинг кадр-кимматини жойига куядиган пайт келди.
V Афсуски, куп йиллар давомида укитувчига эътибор
борасида сузимиз бошка, ишимиз бошка булиб келди. Окибатда сох,а ходимлари гуёки кераксиз ва х;имоясиз кдтламга айланиб колди. Бундай ножуя ишлар нафакдт таълим сифатига, балки сох,а ходимларининг уз касбига булган муносабатига х,ам салбий таъсир курсатди. Кднчадан-канча тажрибали укитувчилар дили огриб, севган касбини ноилож ташлаб кетганини х,ам биламиз.
Якин-якингача укитувчи-муаллимлар, айрим жойларда укувчилар хдм, турт ойлаб пахта йигим-терими, чопик \ ва яганага чикарилгани сир эмас.
Бугунги кунда жамиятимизда укитувчи ва мураб- бийларнинг кадди, шаъни ва гурури тикланаётгани барчамизни кувонтиради.
Айни вактда бу ута мух,им масала энг долзарб вазифамиз эканини алох,ида таъкидлаб, уни амалга ошириш бутун ! жамиятимизнинг бурчига айланишини истардим.
Бугун х,ар бир укитувчи ва тарбиячи, олийгох, домласи таълим ва илм-фан сохдсидаги энг сунгги ижобий янгиликларни укув жараёнларига татбик эта оладиган, чукур билим ва дунёкараш эгаси, бир суз билан айтганда, замонамиз ва жамиятимизнинг энг илгор вакиллари булишлари керак.
Шу маънода, жамиятда укитувчи ва мураббийларга булган хурмат-эътиборни ошириш, муаллим ва устозларнинг кадри, шаъни ва гурурини тиклаш, уларни х,ам маънавий, х;ам моддий куллаб-кувватлаш буйича ишлар давом эттирилади.
Виз олий таълим тизимини янги сифат боскичига кутариш,олийукувюртларитизимини янадаривожлантириш, сохадаги мавжуд муаммоларни бартараф этиш, пировардида илм-фаннинг йирик учокдарига айлантиришга алохида эътибор кдратамиз. Ахолининг олий таълим билан кдмраб олинганлик даражаси муттасил ошириб борилади.
Мамлакатимизда янги олий таълим муассасалари, жумладан, хорижий университет ва институтларнинг филиаллари ташкил этилиб, уларнинг сони 200 тага етказилади.
Ишлаб чикдришдан ажралмаган х,олда олий маълумот олиш имконияти янада кенгайтирилади. Боск,ичма-боск,ич масофавий таълим шаклида кадрлар тайёрлаш йулга куйилади.
Айни пайтда ахборот технологиялари сохдсида чукур билим ва малакага эга булган, улардан унумли фойдалана оладиган замонавий мутахассислар миллим икдисодиётимиз учун нихоятда зарур. Биз эса бу масалани чукур англаган холда, шу максадга эришиш учун жиддий харакат килишимиз шарт.
Шу билан бирга, олий таълим тизимининг вазифаси факдт талабаларга даре беришдан иборат эмас. Университет ва институтларимиз илм-фан сохасида хам фаол ишлаши, ёшларни илмий ишларга, катта-катта лойихаларга жалб этиши керак.
Таълим сохасининг яна бир энг асосий вазифаси бугунги кун учун зарур булган янги авлодни, илм-фан ва уз ихтисослиги асосларини пухта эгаллаган, билимли ёшларни тарбиялашдан иборатлиги шубхасиз.
Шу билан бирса, акик фугаро„„к позвдиясига эга 6?лган, дамият, давлат манфаатларини химоя киладигак, халк хаётидаги узгаришлар ва ислохотларда фаол катнашадиган, замонавии ва кенг тафаккурли ёшлар авлодини шакллантириш вазифаси хам нихоятда мухим, албатта.
Юкоридагилардан келиб чиКиб, бутун узлуксиз таълим тизимини хукукии тартибга солишга каратилган яхлит Таълим кодексини ишлаб чикиш пайти келди.
Яна бир масалага алохида эътибор каратиш лозим деб хисоблайман. Виз “МаънавИятшунОслИк” фанининг тамал тошини куйдик. Бу йуналишдаги ихтисосликлар фанлар классификаторига киритилди, улар буйича ихтисослашган кенгаш ташкил этилиб, диссертациялар химояси йулга куйилмоеда. Олий таълим бакалавр боскичи рун Маънавиятшунослик", магистрлар учун “Касб маънавияти фанлари жорий этилмокда.
Шу муносабат билан, купдан бери мени уйлантириб юрган ва карийб 40-45 йиллик кузатувларим натижасида шаклланган бир мулохдза билан уртокдашиш лозим, деб хисоблайман.
Бизда узок; йиллар давомида ижтимоий фанларга нисбатан бир томонлама технократик ёндашув, бу борадаги масалаларга ажабтовур бир угай караш шаклланиб колган.
Аини пайтда, афсус билан ка.йд этиш мумкинки, халигача узлуксиз таълим боскичларида, айникса олий таълим тизимида ижтимоий фанларни канча хажмда ва кандаи йуналишларда, кай бир шаклда ва кандай мазмунда укитиш ва ургатиш буйича яхлит концепция йук.
Афсуски, айрим калтабин мулозимларнинг Ижтимоий фанлардан фойда йук” кабилидаги ножуя карашлари окибатида ушбу фанларнинг салмоги ва сифатини тушириб юборишга йул куйилди.
Айни пайтда, бу йуналишда кимнингдир субъектив ёндашуви таъсирида бирор-бир фанни жорий этиш, бошкд бирини эса йукотиш, кафедраларни кушиш ва уларда профессор-укитувчилар сонининг хаддан ортиб кетиши билан боглик тез-тез руй бериб турадиган “экспериментлар”, ижтимоий фанлар олимлари ва мутахассислари, профессор- укитувчиларнинг мехнатига муттасил скептик муносабатда булиш ^олатлари сохдга жиддий зиён етказган.
Айнан ана шундай холат ушбу йуналишнинг айрим вакилларида “Виз ва бизнинг фанларимиз керак эмасми, бизга хам х,еч нарса керак эмас. Шунчаки топширикдарни бажариб, фанларимизни укитиб ва дарсларимизни уз вактидаутиб юрсак булди”, деган тасаввур шаклланишига сабаб булган.
Биз замонавий билим ва технологияларни эгаллаган авлодни тайёрлашимиз керак. Табиий-техник ва ихтисослик фанлари бундай мутахассисларни тайёрлаш учун асосий омил экани хам шубхасиз.
Аммо янги авлодни халк, ва жамият, миллат ва давлат манфаатларини кузлайдиган, узини юрт манфаатлари билан бирга курадиган ва ислохотларга дахлдорлигини, ижтимоий масъуллигини сезадиган, етук инсон этиб тарбиялаш учун ушбу фанларнинг узи кифоя киладими? Йук, албатта.
Биз давлат ва жамият манфаатлари йулида хдлол мех,нат килган, бу борада барча ижтимоий чацирик; ва даъватларга “Лаббай деб жавоб берган ота-оналаримиз авлоди таъсирида тарбияландик. Уларни бундай авлод булишида ижтимоий фанлар тизимининг урни ва ахдмияти катта булгани барчамизга маълум.
Аслида, бизнинг авлодимиз хам уша тизим таъсирида шаклланган. Ота-оналаримиз авлодига хос маънавий мезонлар, ижтимоий талабларга хозиржавоблик, жамоавийлик тамойилларига риоя к;илиш каби хусусиятлар бизнинг авлодимизга х,ам угган.
Бугунги кунда ёшларни асосан, чет эл андозалари, гоясизлик тамойиллари ва ижтимоий фанлар тизими кдрийб йук,отилган таълим таъсирида шакллантириш тарафдорларининг купчилиги як;ин келажакда ушбу авлоднинг асл циёфаси, давлат ва жамиятга муносабати кандай булиши х,ак,ида яхлит тасаввурга эга эмаслар, деб уйлайман.
Биз хали-хамон гоясизликка асосланган таълим ва гуманитар фанлар тизими таъсиридан “халос” булган келажак авлоди билан яшаганимиз ва ишлаганимиз йук;, яъни у билан бевосита юзма-юз келганимиз, мулоцотга киришганимиз йук,-
Бу хакда аник,-равшан социал прогнозлар хам, маънавий баркамол, х,ар томонлама етук, зукко ва маърифатли авлод шаклланиши х,ак,ида кафолатланган эксперт хулосалари хам йук,.
Шундай экан, ижтимоий фанларга эътибор бермаслик ок,ибатида дунёкдраши бир томонлама шаклланган, узидан бошкани уйламайдиган, халк,, давлат ва жамият тушунчаларидан бегона булган ва бугунги кунда чет элларда иБой берилган авлод” дея аталаётган ёшлар авлоди бизда х,ам вужудга келмайдими?
Ахир, бундан 60-70 йил илгари, Иккинчи жах,онурушидан кейинги к,ийинчилик ва моддий такчиллик йилларида чет элларда ишлаб чик;илган ва асосан, маънавият ва гуманитар таълимга пул сарфлаш зарур эмас, деб х;исобланган ва мутлак, гоясизликка асосланган ижтимоий концепциянинг ок,ибатлари кдндай булганини куриб турибмиз-ку?
Бугунги глобал дунёнинг энг асосий муаммолари булган уруш балоси ва экологик бух;ронлар хавфи одамзотнинг минглаб йиллик фаолияти натижаси, яъни асрлар давомидаги хатоликларнинг табиий-тарихий х;осиласи экани маълум. Аммо, XX асрнинг иккинчи ярмида, бор- йуги йигирма-уттиз йил давомида шаклланган хдмда бугунги инсониятнинг энг асосий ва шафкдтсиз муаммоси х,исобланадиган маънавий таназзул айнан шундай тарихий ва табиий жараёнлар ок;ибати булганини эсдан чикдрмаслигимиз лозим.
Энг ривожланган мамлакатлар х,ам бархдм бера олмаётган маънавии таназзул балоси аинан уша, бундан 60-70 йил илгари куплаб таникди олимлар томонидан ишлаб чик;илган, х,аётга зудлик билан татбик; этилган ва инсониятни маънавии гариблашишига олиб келган маънавиятсизлик ва гоясизлик технологияларининг натижаси экани бугун купчиликка аён. Аммо утган асрнинг 70- йилларига келиб ушбу тамойиллар устувор киёфа касб этиб, улар асосидаги технологиялар жамият хдёти ва одамлар тафаккурини бузиб булган, яъни “поезд кетиб булган”, жамият, айникса, ёшлар узгарган, уларнинг онги ва тафаккурига бузгунчи гоялар таъсири урнашиб Колган эди. Окибати эса маълум.
Маълумки, олий математика ёки ядро физикасини туртинчи ёки бешинчи синфдаукитишдан фойда йук- Чунки 11-12 ёшли боланинг тафаккури ушбу сохддаги мураккаб билимларни к,абул килишга тайёр эмас.

Download 307,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish