«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Konfederatsiya
ga kiruvchi davlatlar to‘liq suvere 
ni -
tetdan foydalanadilar. Konfederatsiyaga birlashgan dav -
latlar faoliyatlarida siyosiy, iqtisodiy, harbiy ma salalarni
hal qilishni maqsad qilib qo‘yadi. Kon federatsiya su b -
yektlari to‘la suverenitetga ega bo‘ladilar. Ular o‘z davlat
organlariga, fuqaroligiga, hududiga, Konstitu 
tsiya va
qonunchilik jarayoniga, o‘zining budjetiga, o‘z hududi-
da to‘la hukmronlikni amalga oshirish huquqiga ega.
Konfederatsiya subyektlari xohlagan paytlarida birlash-
madan chiqish huquqiga ega. 
Konfederatsiya birlashmasiga 1781–1787-yillar
AQSHni, 1815–1845-yillar Shveysariyani, 1955–
1961-yillar BAA davlatlarini, 1980-yillar Gambiya va
Sinegal davlatlarini misol qilib keltirish mumkin.
I  b o b.  Davlat va huquq nazariyasi

---

24
Huquqshunoslik
Siyosiy rejim
deganda davlat hokimiyatini amalga
oshi rish usuli tushuniladi.
Avtoritar
va 
demokratik
rejimlar davlatning mohi yati
namoyon bo‘lishining asosiy shakllaridir.
Huquqiy davlat
Hozirgi davrda huquqiy davlat, uning ahamiyati
to‘g‘ risida ko‘p fikrlar yuritildi. Respublika mizda huqu -
qiy davlat barpo etilishi Konstitutsiyada o‘z ifodasini
topgan.
Huquqiy davlatga uzoq-uzoq yillardan beri ula 
-
molarimiz o‘z munosabatlarini bildirib kelganlar. Spi 
-
noza, Gobbs, Lokk, Arastu, Sitseron, Beruniy, Amir
Temur va boshqalar huquqiy davlatda xalq hoki miyati
tashkil etilishining nazariy asoslarini yaratib, qonun
hukmronlik qiladigan davlat ko‘rinishi hokimiyat
bo‘lishi to‘g‘risidagi g‘oyalar tizimini ishlab chiqqanlar.
Huquqiy davlat nazariyasining falsafiy asosini I. Kant
shunday ta’riflaydi: 
«Davlat bu  – huquqiy qonunlarga
bo‘ysundirilgan juda ko‘p odam larning birlashuvidir».
Donishmandlarimiz u yoki bu davrda huquqiy
davlat to‘g‘risida o‘z tuyg‘ularini, istaklarini, tasav 
-
vurlarini meros qilib qoldirar ekanlar, bugungi kunda
ham ular ning qarashlari o‘z o‘rniga ega.
Huquqiy davlatga hozirgi olimlarimiz quyidagi bel-
gilarni mos deb biladilar:
Huquqiy davlatda hokimiyat ishlarini amalga oshi -
rishda shaxs munosabati va har xil uyushmalar faoli yati
huquqiy asosda amalga oshiriladi. Huquqiy davlatning
iqtisodiy asoslarini xilma-xil mulk turlari tashkil etadi.
Uzoq yillar sobiq Ittifoq tuzumida xususiy mulkka qarshi
turilgan edi, hozirgi kunda esa xususiy mulk boshqa
mulklar qatorida davlat himoyasida ekanligi respub-
likamiz Konstitutsiyasida o‘z ifodasini topgan. Huquqiy
davlatning ijtimoiy asosini o‘zini o‘zi boshqara oladigan
fuqarolik jamiyati tashkil etadi va bu jamiyat erkin shaxs-

---

25
larni birlashtiradi. Ma’naviy jihatdan bu davlat – 
in-
soniylik, haqqoniylik, teng huquqlilik, inson erkinligi
kabi
tuyg‘ular ning rivojlanishiga zamin yaratadi. Bu davlat-
ning siyosiy tabiatini uning suverenligi tashkil etadi.
Huquqiy davlatda qonuniylik birinchi o‘rin egallay-
di, qonun ustunligiga amal qilinadi. Har bir shaxsning
real huquq egasi bo‘lib, uni amalga oshirishi ta’min-
lanadi. Davlat fuqarolar oldida, fuqarolar dav  lat oldida
o‘z burchlarini bajarishi, hokimiyat bo‘ 
li nishi, qo-
nuniylik o‘rnatilishi, huquq tartiboti to‘g‘ri yo‘lga
qo‘yilishi kabi ishlar amalga oshiriladi. Hu 
qu qiy
davlatga xos yuqorida ko‘rsatilgan xususi 
yatlar ning
ko‘pi res publikamizda amalga oshirilmoqda.