«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

28-rasm.
 Cho‘l va chala cho‘l hayvonlari.
Tuya
Yumronqoziq

---

113
Cho‘llarning  hayvonot  dunyosi  ham  o‘ziga  xos.  Cho‘l  hayvonlari  ham 
o‘simliklar  kabi  suvsizlikka  yaxshi  moslashgan.  Cho‘lda  yashovchi  sudralib 
yuruvchilar,  mayda  kemiruvchilar  suvsizlikka  fiziologik  va  etologik  jihatdan 
moslashgan.  Bu  hayvonlar  ichimlik  suviga  unchalik  muhtoj  emas,  chunki  ular 
organizmida  iste’mol  qilingan  oziqning  parchalanishi  natijasida  metabolik  suv 
hosil  bo‘ladi.  Ularning  siydigi  juda  konsentratsiyalashganligi  uchun  organizmdan 
suv  kam  ajraladi.  Umurtqasiz  hayvonlarning  asosiy  qismini  hasharotlar  tashkil 
qiladi  va  hayvonlarning  ko‘pchiligi  tungi  hayvonlar  hisoblanadi.
Cho‘llarda asosiy sutemizuvchilardan qo‘shoyoqlar, barxan mushugi, jayron, 
oqquyruq,  olaqo‘zon,  tulki,  bo‘ri,  chiyabo‘ri,  yumronqoziq,  qumsichqon, 
tipratikan;  qushlardan  xo‘jasavdogar,  to‘rg‘ay,  tentakqush,  yo‘rg‘a  tuvaloq, 
boyo‘g‘li,  cho‘l  moyqurti,  qum  chumchug‘i,  so‘fito‘rg‘ay,  yirtqich  qushlardan 
tasqara,  burgut  kabilar  yashaydi.  Sudralib  yuruvchilardan  echkemar,  qum 
bo‘g‘ma iloni, kapcha ilon (Turkiston kobrasi), chipor ilon, o‘qilon, charxilon, 
kaltakesaklar,  cho‘l  toshbaqasi  keng  tarqalgan  (28–29-rasmlar).