Sharq filologiyasi va falsafa fakulteti turkiy tillar kafedrasi

Barmoq she`riy tizimi 

Turkiy xalqlar she`riyatida keng tarqalgan misralaridagi bo`g`inlar miqdori tengligi – 

sillabikaga asoslangan she`riy tizim. Bu sistemada misralardagi teng sonli bo`g`inlar 

o`zaro  birikib,  bir  maromda  takrorlanishi  natijasida  ritmik  ohang  hosil  qilishga 

ko`maklashadigan  turoqlarni  yuzaga  keltiradi.  Misralardagi  turoqlar  ,  turoqlardagi 

bo`g`inlar miqdoriga nisbatan she`rlar turli vaznlarga ajratiladi. 

O`zbek, turk, qozoq, qoraqalpoq, turkman, qirg`iz, ozarbayjon, tatar va boshqa turkiy 

xalqlar  og`zaki  poeziyasida  juda  qadim  davrlardayoq  paydo  bo`lgan  barmoq  tizimi 

shu  xalqlarning  hozirgi  she`riyatining  ham  asosiy  she`riy  sistemasi  sifatida 

qo`llanilib kelmoqda. 

---

 

24 

 

She`riyatning  eng  muhim  jihati  so`zlarni,  misralarni  qamrab  oluvchi  vazndir. 

Vazn  she`rlarning  o`lchov  tizimidir,  ya`ni  biron  bir  she`rning  birinchi  misrasida 

bo`g`inlar  miqdori  qancha  bo`lsa,  keying  misralarda  ham  shu  bo`g`in  miqdori 

saqlanadi. Turk sheriyatida ikkita she`riy vazn mavjud

14

: 

1.

 

Hece vezni – Barmoq vazni