Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

Sinurafitsalar-Synurophyceae sinfi
S inf 
Synura
(grek. Sun-birga, bilan,ura-dum ) turkumi bilan 
nomlanadi. Sinfga m ansub organizm lar quyidagi umumiy tavsifga 
ega.
1 .Bir hujayrali va koloniya hosil qilgan monad tuzilishli. 
Hujayralari bir yoki ikki xivchinli, oldinga y o ‘nalgan.
2. Plastidlari oxrofitlarga xos, xloroplastdagi DNK halqa hosil 
qilmaydi.
3. Xlorofill va S b fukoksantin va vialoksantin mavjud.
4. K o'zcha y o ‘q.
5. g ‘amlanadigan oziq xrizolaminarin xloroplastdan tashqarida.
6 . M itoxondriy nayli kristli.
7. Hujayra kremniyli tangachalardan iborat sovut bilan 
qoplangan.
8. 
K o ‘payishi 
asosan 
vegetativ, jinsiy k o ‘payish 
ham 
tavsiflangan.
9. Rivojlanishi zigota reduktsiyali gaplabiont o ‘tadi, chuchuk 
suvlarda tarqalgan.
Sinurafitsalarda hujayrasining oldida yorug‘lik m ikroskopida 
k o ‘rinadagan ikkita xivchin mavjud. Xivchinlardan bittasi yoki har 
ikkalasi m ayda organik tangachalar bilan qoplangan.
Hujayrasida 1-2 ta xloroplastlar mavjud. B archa oxrofitlardagi 
kabi xloroplastlar 4 qavat m em brana bilan o ‘ralgan,lam eIlalari uch 
tilakoidli. Pirenoid bor. M itoxondriy yadro atrofida joylashgan. 
Golji apparatida bitta diktiosom a bor xolos. Hujayrasining oldida 
yadro, unda to ‘rtta yadrocha m avjud.sitokinez b o ‘linish ariqchasi 
orqali o ‘tadi.
Bir hujayrali tuzilgan sinurafitsalarda k o ‘payish hujayrani 
o ‘rtasida teng ikkiga b o ‘linish bilan, koloniya hosil qilganlarida uni 
bo'laklarga b o ‘linishi 
bilan amalga oshadi. Jinsiy jarayon- 
izogam iya tarzida o ‘tadi.
Sinurafitsalar, tillarang suvo‘tlarkabi endogensistalar hosil 
qiladi. H ujayralarini usti kremniyli bim echa tangachalar bilan 
qoplangan, ular organik m odda bilan qorishib suvo‘tni hosil qilgan. 
D iatom lardan farqlanib hujayralar b o ‘lina oladi.
240

---

Sinurafitsalar chuchuk suvlar fototroflari hisoblanadi. Biroz 
nordon yoki m o ‘tadil suvlarda ularning turlari soni ko ‘p b o lad i.
Sinurafltsalarni R.A.Anderson (1987) ikkala xivchinni oldinga 
yo'nalganligi, k o ‘zcha xlorofil S2 yo ‘qligi, xloroplastdagi DNK 
xalqasimon emasligi, fototrof vakillari uchramasligi, hujayrasini usti 
sovut bilan qoplanganligi va boshqa belgilariga k o ‘ra tillarang 
suvo‘tlardan sinf sifatida ajratgan.
M olekulyar biologik tadqiqotlar sinurafltsalarni monofilitik 
guruh 
ekanligini tasdiqlaydi. 
Bu suvo‘tlar tillarang hamda 
diatomlarga yaqin turadi. Sinurafitsalar sinfining barcha vakillari 
bitta 
Synurales
tartibiga jam lanib 6 turkumdan iborat.
Sunura
turkum ining 
vakillari 
koloniya hosil qiladi. Sferik shaklidagi 
koloniya hujayralarining orqa qismi 
birikishi bilan yuzaga keladi. Hujayra­
sining oldida uzunligi turlicha ikkita 
xivchini bor. Hujayrasida ikkita xloro- 
plasti bor, usti tangachalar bilan qop­
langan. K o‘payishi vegetativ amalga 
oshadi.
M allomonas
turkum iga m ansublar 
Sinura
bir hujayrali, xivchinlari anik b o ‘linib
turadi. Hujayra tangachalar bilan qoplangan. Hujayrasida bitta 
xloroplast bor. Oxrofitlar bo ‘limiga mansub 
Pelagophyceae,
Pedinellophyceae, Dictyochophyceae, Bolydophyceae
siniflarining 
taksonlari 
asosan 
dengizlarda 
tarqalganligi 
tufayli 
ulami 
tavsiflanmadi.