Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

Shoxkuya.
1- Kasallangan bug'doy boshog'i; 2-unayotgan sklerotsiy; 3-stromani 
hosil bo'lishi; 4-stroma kesmasidagi peritetsiylar.
147

---

A skosporalar boshoqli o ‘sirnliklar gullagan paytda, ayniqsa 
havo bulutli sernam o ‘sim likning kasallanishiga m oyilligi ortgan 
paytda ayniqsa k o ‘proq zararlaydi, bir necha kundan keyin 
zararlangan o'sim likni gultugunchasida zam burug‘ning konidiya 
bosqichi boshlanadi. Z am burug1 bu davrda q o ‘llansa hid tarqatib, 
turli xashoratlarni jalb qiladi. Ular yordamida konidiyalar tarqaladi. 
Sklerotsiylar nam hovli sharoitda q o ‘llansa hid xosil bo'lgan id an bir 
xafta, qum q kelganida esa 2 xafta o ‘tiboq hosil b o ‘la boshlaydi. 
Ularni rivojlanishi sekin dastlab, sarg‘ishjigarrang, keyin sapsar, 
qoram tirsapsar tuslarga kirib ro 'y beradi. Ularning to 'liq yetilishi 
donni qotishiga to 'g 'r i keladi.
Klavitseps boshoqli o'sim liklarning hosilni kam ayishida, uni 
sifatini pasayishiga unchalik katta ta ’sir qilmaydi. A sosiy m asala 
sklerotsiy 
tarkibidagi 
zaharli 
ta’sirga ega bo'lgan 
alkoloid 
moddasida. Klavitsepitoksikoz yoki ergotizmni qo ‘z g ‘atadigan 
sklerotsiydagi alkaloid odamlarning silliq m uskullari va qon 
tom irlari ham da asab sistemasiga ta ’sir qiladi. K lavitsepsdagi asosi 
alkaloid lizergin va izlizergin kislotalarning hosilalari bo 'lib
hisoblanadi. Tibbiyotda lizergin va izolizergin kislotalarni tutgan 
peptid alkoloidlar, peptid va pirouzum kislota yoki uning hosilalari 
eng qim m atlisi hisoblanadi.
K lavitsepsdagi alkaloidlarning nerogumoral ta ’siridan tom irlar 
m uskullar bilan birga qisqaradi, markaziy nerv sistem aga ta ’sir 
qiladi.
Dotideom itsetlar sinfi - Dothideomycetes
D otideom itsetlargi 
hozir lokuloaskomitsetlar (
Loculoasco
- 
mycetes),
askolokulyar (
Ascoloculares
) deb qaraladigan yoki 
bitunikat askom itsetlar (
Bitunicatae
) mansub. Lokuloaskom it- 
setlam i geterogen guruhligi isbotlangan va shu boisdan avvalgi 
holatda k o'rib b o ‘lm aydi.Xaltalari ikki qavtli p o 'st bilan o'ralgan. 
X altachalari bittadan yoki k o 'p hollarda to 'p holda parafizlarga 
o'xshaydi. H aqiqiy m evatanalari yo'q.