Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

Jinssiz ko'payish. 
Suvo'tlarning jinssiz ko'payishi maxsus- 
langan hujayra-spora yordamida amalga oshadi. Spora yoki 
zoospora (xivchinli спора) oddiy vegetativ bujayralardan o'zining 
o'lcham i va shakli, hamda yuzaga kelishi bilan ham farqlanadigan 
maxsus sporangiy deb ataladigan hujayralarda ham paydo bo'lishi 
mumkin. Spora va zoosporalar oddiy vegetativ hujayralardan 
o'lcham larini ancha kichikligi bilan farqlanadi. Ular yumaloq, 
cho'ziqyum aloq, tuxum sim on, tetraedr, po'stli yoki p o'stsiz bo'lishi 
mumkin. Sporangiyda hosil bo'layotgan sporalarni soni bittadan 
(Oedogonium, Vaucheria) bir necha yuzlab (Cladophora) bo'ladi. 
Suvo'tlar hayotida sporalar tarqalish vazifasini ham bajaradi.
Sporalar hosil bo'lishi va rivojlanish bosqichlariga ko'ra ekzo- 
va endosporalar (k o ‘k-yashil suvo'tlarning harakatsiz sporalari) 
aplonosporalar (avtospora, gipnospora, gem izoosporalar yashil 
suvo'tlarning harakatlanadigan sporalari, mono va tetrasporalar 
(q o 'n g 'ir va qizil suvo'tlarning harakatlanmaydigan sporalari) 
bispora va guruhlariga ajratiladi.
47

---

Gaploid aplanosporalar va zoosporalar prokariot va eukariot 
suvo'tiarda uchraydi. Uiardan ayrimlari, masalan Volvox lurku- 
m ining zoosporalari voyaga yetgan hujayralarga aynan o ‘xshash 
b o ia d i. Zoosporalarning 1,2,4 yoki ko ‘p miqdordagi xivchinlari 
bor. Aplanosporalar ko'pincha sporangiy ichidayoq p o 'st bilan 
o'ralib, voyaga yetgan hujayraga o ‘xshashligi tufayli avtospora ham
deyiladi. Aplanosporalar o ‘zoq vaqt tinim davrida boMishga 
moslashganligi tufayli gipnospora ham deyiladi. Xivchinlarini 
yo'qotgan, ammo qisqaruvchi vakuola' va k o ‘zchasi m avjud 
zoosporani gem izoospora deyiladi.
Sporani tuzilishi va uni hosil boMishi suvo't sistematikasi uchun 
katta ahamiyatga ega.