Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

23

---

FOTOSINTEZLOVCHI 
SUVO'TLAR
F O T O S I N T E Z L O V C H I S U V O ‘T L A R I M N G H U J A Y R A
T U Z IL IS H I
Suvo‘tIar an ’anaga k o ‘ra turlicha guruh tallomli, kislorod 
ajratadigan, fotosintezni am alga oshiradigan, maxsus qoplamasi 
y o 'q (xaralardan tashqari) alohida k o ‘payish tuzilmalariga ega 
b o ‘lmagan juda ko'pchiligi suvda tarqalgan. Ularga prokariotlar, 
eukariot tuzilishlilar ham mansub.
Hujayra. 
Prokariot suvo'tlarda m em brana bilan o'ralgan 
tuzilm alar yadro, xloroplastlar, m itoxondriyalar, endoplazm atik to 'r 
(endoplazm atik retikulum), Golji apparati kabilar bo'Im aydi. 
Eukariot suv o‘tlarga asosiy tuzilmalar (qoplamalar, sitoplazmadagi 
tuzilmalar, yadro) ular zam bum g'lar, hayvonlar va o'sim liklarning 
hujayralariga xos.
Hujayra qoplami. 
Eukariot tuzilishli suvo'tlar hujayrasining 
p o'sti unga belgilangan shaklni berib, turlicha ko'rinishlarga va 
kim yoviy tarkibga ega. Eukariot tuzilishli suvo'tlarning ko'pchiligi 
qanday morfologik tuzilishga ega ekanligidan qat’iy nazar, suv va 
unda erigan quyi molekulali m oddalar va quyosh yorug'ligini 
o'tkazadigan polisaxarid parda bilan o'ralgan. Uning tarkibida 
polisaxaridlardan tashqari oqsillar, glikoproteidlar, mineral tuzlar, 
pigm entlar, lipidlar va suv bo'ladi. Hujayraga m ustahkam lik berav- 
chi 
m odda 
eukariotlardagi 
kabi selluloza hisoblanadi.
H ujayra po'stini yuzaga 
kelishida tarkibida fermentlar 
tutib polisaxaridlar biosinte- 
&
zida ishtirok etadigan G old’ji 
apparati 
va 
plazm olemm a 
asosiy aham iyatga ega. Hujay­
ra p o 'stid a o'lcham lari 12 dan 
60 va 90 nm gacha bulgan 
tirqishlar mavjud. Ular orqali 
bir hujayrali larda tashqi muhit 
bilan, k o 'p hujayralilarda esa,
tallom ni qo'shni hujayralari