Shamsiyeva nozima shermat qizi "ishlab chiqarishni modernizatsiyalash jarayonida yangi korxonalarni tashkil etish"

1.3.1 - Jadval
Samarqand viloyati bo’yicha faoliyatini to’xtatgan korxonalar 
dinamikasi (yil boshida) 
 
2009 
2010 
2011 
2012 
O’sish 
sur’ati % 
Jami:
1562 
1818 
1634 
2132 
136,4 
Shaharlar:
Samarqand 
840 
802 
825 
816 
97,1 
Kattaqo’rg’on 
19 
63 
32 
66 
347,3 
Tumanlar: 
Oqdaryo
39 
79 
48 
38 
97,4 
Bulung’ur 
80 
69 
55 
38 
47,5 
Jomboy 
76 
136 
74 
79 
103,9 
Ishtixon 
48 
16 
41 
90 
187,5 
Kattaqo’rg’on 
56 
99 
75 
80 
142,8 
Qo’shrabot 
30 
54 
31 
43 
143,3 
Payariq 
30 
109 
79 
166 
559,3 
Pasdarg’om 
82 
125 
71 
161 
196,3 
Paxtachi 
22 
40 
54 
74 
336,3 
Samarqand 
32 
66 
76 
117 
365,6 
Narpay 
44 
74 
47 
85 
193,1 
Nurobod 
13 
11 
35 
103 
79,3 
Tayloq 
91 
34 
27 
86 
94,5 
Urgut
60 
48 
64 
90 
150,0 
Manba: Samarqand viloyat statistika boshqarmasi ma’lumotlari asosida tuzilgan.
Tahlillar shuni ko’rsatdiki, viloyat bo’yicha faoliyatni to’xtatgan korxonalar 
36,4 foizni tashkil etgan bo’lsa, bu ko’rsatgich ayrim tumanlar kesimida tugatilish 
dinamikasi jumladan, Payariq tumanida 3,5 barobar, Kattaqo’rg’on shaharda 3,4
barobar va Paxtachi tumanida 3,3 barobarni tashkil etgan. Ayrim tumanlar ya’ni 
Bulung’ur tumanida 47,5 foizi va Nurobod, Tayloq tumanlarida ham 
to’xtatilayotgan korxonalar kamligini ko’rsatmoqda. Bu o’z navbatda korxona 

---

31 
tashkil etish jarayonida asosli ravishda biznes rejalar tuzilganligini va kelajakda 
rivojlanish istiqboli to’g’ri tashkil etilganligidan dalolat beradi.
 
 
 
 
 

---

32 
II – BOB. SAMARQAND VILOYATIDA ISHLAB CHIQARISH 
KORXONALARINI MODERNIZATSIYALASHTIRISH VA QAYTA 
REKONSTRUKTSIYALASHTIRISHNI MOLIYALASHTIRISH 
HOLATINI TAHLILI 
 
2.1 Viloyatdagi ishlab chiqarish korxonalarini rivojlantirishdagi 
investitsiyalarni roli 
Tashkil etilayotgan va mavjud korxonalarni modernizatsiyalashtirish ko’p 
jihatdan investitsiyalarga bog’liqdir. Korxonalar xo’jalik yuritish va ishlab 
chiqarish faoliyatining muhim jihatlaridan biri ishlab chiqarish va iqtisodiy 
salohiyatni rivojlantirish va saqlab qolishdir. Korxonalarning bu yo’nalishdagi 
faoliyati investitsion faoliyat deb ataladi hamda “Investitsion faoliyat to’g’risida” 
gi Qonun va boshqa huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi. 
Investitsiyalar

korxonalar va xalq xo’jaligi miqyosida yangi ishlab 
chiqarish korxonalari yaratish yoki mavjud korxonalarni zamonaviylashtirish, 
ilg’or texnika va texnologiyalarni o’zlashtirish, mahsulot ishlab chiqarish va foyda 
(daromad) olishni ko’paytirish maqsadida uzoq muddatli mablag’lar kiritilishidir. 
Investitsiyalar ijtimoiy ishlab chiqarish tuzilmasini yaxshilash, ishlab chiqarishdagi 
nomutanosibliklarini bartaraf qilish va iste’mol bozorini ta’minlashda alohida 
e’tiborga ega. 
Investitsiyalarni shakllantirish va ulardan foydalanish, mamlakat va xo’jalik 
yurituvchi sub’ektlarning investitsion siyosati asosida amalga oshiriladi. Bu siyosat 
birinchidan, kapital qo’yilmalarning ustivor yo’nalishlarini, ikkinchidan, ishlab 
chiqarish kuchlarini to’g’ri joylashtirish va rivojlantirish, uchinchidan, fan-texnik 
taraqqiyoti 
va 
butun 
iqtisodiyotning 
rivojlanishini 
belgilab 
beradi. 
Investitsiyalarning “xo’jayini” sifatida korxonalarning o’zidan tashqari, davlatni, 
mahalliy hokimiyat idoralari va xususiy tadbirkorlarni ko’rsatish mumkin.
9
Ko’pincha investitsiya deganda kapital qo’yilmalar ko’zda tutiladi, bu narsa 
investitsiyalar tabiatini inkor qilmaydi va ularning mohiyatini noto’g’ri aks 
9
Maxmudov. E.X., Isakov M.Y. Investitsiyalar iqtisodiy o’sishning resurslar asosi // O’zbekiston iqtisodiyotini 
liberallashitirish yo’llarida” maqolalar to’plami . 5-qism. T.:TDIU, 2005.

---

33 
ettirmaydi. Investitsiyalar, bozor iqtisodiyotidagi boshqa, jumladan, biznes, 
raqobatchilik, ishbilarmonlik tushunchalari kabi, ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan
bozor iqtisodiyotiga o’tilayotgan bugungi kunlarda xo’jalik yuritish nazariyasi va 
amaliyotida o’z o’rnini topmoqda. Shu bilan birga, “kapital qo’yilmalar” 
atamasining o’z izohlari ham mavjud.