Shamsiyeva nozima shermat qizi "ishlab chiqarishni modernizatsiyalash jarayonida yangi korxonalarni tashkil etish"

xo’jalik yuritishning tashkiliy-huquqiy shaklini
ifodalaydi. 
1.3
 
. Korxonalarni sababsiz va qayta tashkil etish omillari 
Korxona faoliyatini to’xtatish uni tugatish yoki qayta tashkil qilish shaklida 
amalga oshirilishi mumkin. Ishlab chiqarishning barqaror emasligi, moliyaviy 
qiyinchiliklar, surunkali zarar ko’rish va to’lov qobiliyatining yo’qolishini 
korxonalarni tugatish yoki qayta tashkil qilishga asosiy sabab qilib ko’rsatish 
mumkin. 
Korxonani 
qayta tashkil qilish
– bu, uning birlashib ketishi, qo’shilishi, 
bo’linishi, ajralib chiqish va shaklini o’zgartirishi degani. Korxonani qayta tashkil 

---

29 
qilish ta’sischi (ta’sischilar) yoki korxona boshqaruvi qaroriga muvofiq amalga 
oshiriladi. Qayta tashkil qilish korxonaning ishlab chiqarish ko’rsatkichlari, 
moliyaviy va iqtisodiy ko’rsatkichlari avvalgiga nisbatan yaxshilanishiga xizmat 
qilishi lozim.
Korxonani 
tugatish
huquqiy xatti-harakat bo’lib, ishlab chiqarish va xo’jalik 
yuritish faoliyatining to’xtatilishini anglatadi. Korxona tugatilganda u davlat 
ro’yxatidan chiqariladi, uning bankdagi hisob raqami yopiladi hamda muhr, 
shtamp va boshqa rekvizitlari haqiqiy emas deb hisoblanadi. 
Korxonani tugatishga quyidagilar sabab bo’lishi mumkin: 

ishlab chiqarilayotgan mahsulot(ish, xizmat)ga bo’lgan talabning 
pasayib ketishi yoki umuman yo’qolishi; 

ishlab chiqarishning zarar keltirishi; 

ishlab chiqarishninng atrof-muhit hamda aholi hayotiga xavf 
tug’dirishi; 

korxonaning bino va inshootlari, asbob-uskunalari va boshqa 
vositalaridan iqtisodiy jihatdan unumliroq, yanada sifatli va iste’molchilar 
talabiga javob beruvchi mahsulotlar ishlab chiqarishda foydalanish 
imkoniyatining yuzaga kelishi. 
Korxonani tugatishda tugatish komissiyasi tuzilib, unga kreditorlarga 
korxona tugatilganini xabar qilish, kreditorlarni aniqlash va debitorlik qarzini 
undirish choralarini ko’rish, shuningdek, korxonaning tugatilishi sababli ishsiz 
qolgan xodimlar ish bilan ta’minlanishiga yordamlashish vazifasi yuklanadi. 
Korxonani tugatish jarayonida oraliq tugatish balansi tuzilib, unga tugatilayotgan 
korxonaning mulki, kreditorlarning talablari va ularni ko’rib chiqish natijalari 
ro’yxati kiritilishi lozim. Ushbu balans korxonaning ta’sischisi (ta’sischilari) yoki 
korxonani tugatish to’g’risida qaror chiqargan idora tomonidan tasdiqlanadi. 
Tugatish komissiyasi uning aybi bilan keltirilgan zarar uchun javobgar 
hisoblanadi.
8
8
O’zbekiston Respublikasining “Bankrotlik to’g’risida”gi qonuni. // Xalq so’zi – 1998 yil, 29-sentabr.

---

30 
Quydagi 1.3.1- Jadvalda Samarqand viloyati bo’yicha o’z faoliyatini to’xtatgan 
korxonalar to’g’risida ma’lumot aks ettirilgan.