|
Шейпинг (озиш учун машқлар)
Шакллантириш. Турлари ва машқлари. Фойда ва контрендикациялар. Янги бошланувчилар учун
Шакллантириш (инглиз тилидан" шакл " — шакл) - танангизга "шакл бериш" деган маънони англатади. Бу усул ноёб ва ўхшаш емас. Унинг ёрдами билан идеалга деярли яқин бўлган рақамни яратишингиз мумкин.
Шакллантириш нима?
Бу бизнинг маҳаллий гимнастикамиз. Инглиз номига қарамай, у 1980-ларнинг охирида Санкт-Петербургда рус физиологи Иля Прохорцев томонидан ишлаб чиқилган. кейинчалик Прохорцев дастурини патентлади ва халқаро шакллантириш федерациясига раҳбарлик қилди.
1994дан бери шакллантириш нафақат жаҳон миқёсидаги машҳурликка еришди, балки спорт мафкурасига айланди. Ҳатто ўз мадҳияси ҳам бор (В. Псаревнинг сўзлари, А. Голубевнинг мусиқаси).
Шакллантириш дастури тери ости ёг ъ ёқиш учун аеробик машқларни ва мушак массасини қуриш имконини берувчи анаеробларни бирлаштиради. Бироқ, "мушаклар" сўзи қўрқмаслиги керак. Шакллашдан бошлаб, бу рақам ҳеч қачон бодибилдинглар каби бўлмайди. Унинг техникаси аёл танасининг идеал нисбатларига еришишга қаратилган. Гарчи гўзаллик стандартлари вақт ўтиши билан ўзгариб турса-да, таълим тузилиши ҳам ўзгаради. Юкларнинг нисбати ва уларни тақсимлаш тамойиллари ўзгаради, ески машқлар янгилар билан алмаштирилади. Аммо асосий мақсадлар, вазифалар ва усуллар ўзгаришсиз қолмоқда.
Ушбу турдаги жисмоний фаолият фақат аёллар учун мавжуд деб ҳисобланади. Бу шундай емас. Шакллантириш билан шуғулланадиган еркаклар ўзларининг чидамлилигини оширишлари, мушаклар ривожланиши, бўғинларни мустаҳкамлашлари, уларни янада уйғунлаштириши мумкин. Бундай машғулотлар оғир атлетика,пауерлифтинг ва бодибилдингда жуда фойдали.
Тренингнинг моҳияти
Синф дастури хаотик машқлар кетма-кетлиги емас, балки аниқ белгиланган. Шунинг учун белгиланган мақсадга еришилади.
Шакллантириш икки йўналишда таълимни ўз ичига олади:
Катаболик. Аеробика машқлари тўплами бўлиб, кўп марта такрорланади. Фаол енергия ёқиш ва вазн йўқотишга қаратилган.
Анаболик. Мушаклар ҳажмини оширишга ёрдам берадиган анаеробик елементларни ўз ичига олади.
Синфлар гуруҳда ўтказилади ва унинг иштирокчиларининг еҳтиёжларини ҳисобга олган ҳолда, ўқитувчи дарснинг умумий таркибида муайян машқларнинг ўзига хос вазнини ўзгартириши мумкин. Шундай қилиб, қўшимча фунтдан тезроқ қутулиш учун катаболик юкнинг нисбати ошади ва агар мушакларнинг йенгиллигини шакллантириш зарур бўлса, анаболик компонент устунлик қилади. Аммо битта қоида бузилмасдан қолади: анаеробик босқич ҳеч қачон биринчи бўлиб ўтказилмайди. Дастлаб, мушаклар иситилади-бу таъсирни оширади ва жароҳатларнинг олдини олади.
Ҳар бир машқ схемаси учта асосий даврни ўз ичига олади:
5-7 дақиқа давомида иссиқлик., оддий иситиш машқларидан иборат.
Асосий қисм. Қўллар, кўкрак, елкама-камар, орқа ва матбуот мушакларини, шунингдек, оёқ, бел ва калçайı ишлаб чиқиш учун комплексларни ўз ичига олади. 50 дақиқа давомида амалга оширилади.
Чўзилган ва тасалли машқлар ўз ичига олади.
Фитнесдан фарқ
Амалдаги машқларнинг ўхшашлигига қарамасдан, фитнес ва шакллантириш уларнинг ўқув дастурларида сезиларли даражада фарқ қилади. Бу фақат муайян комбинацияларни бажариш тартибига емас, балки ишга киритилган мушак гуруҳлари сонига ҳам тегишли. Шаклланиш машғулотлари деярли барча мушак комплексини фаоллаштиради. Бунга машқларнинг аксарияти камида иккита ҳаракатдан иборат бўлиб,асосий характерга ега. Шу билан бирга, юк тенг равишда тақсимланади ва мушак ҳажмининг ўсишига олиб келадиган гормонал портлашга олиб келади. Аеробик ва анаеробик босқичлар бир-биридан аниқроқ ажралиб туради, бу еса вазифаларни енг яхши бажарадиган машқлар кетма-кетлигини яратишга ёрдам беради.
Бундан ташқари, шажарада ўтириш ёки ётиш вақтида амалга ошириладиган кўплаб машқлар қўлланилади. Бу орқа мия юкини камайтиради.
Яна бир фарқ шундаки, шаклланиш дарси янада кучлироқ форматда ва ўқитувчи билан доимий алоқада бўлади.
Турлари Ушбу турдаги жисмоний фаолият юкнинг табиати ва ишлатилган ҳаракатларнинг турлари билан фарқ қилувчи беш хил кичик типга бўлинади:
Do'stlaringiz bilan baham: |
