Shaharsozuk tarixi

81

---

Toshkent. Sirk
binosi, 1975-y.
Arxitektor
G. Aleksandrovich
va boshqalar.
Umumiy ko‘rinishi,
tarhi.
intereming bosh mavzusini tashkil etadi. Binoning tashqi ko‘rinishi 
uzuk gardishiga o ‘xshaydi, uning yuragi — qubba. Ikkinchi qavat sathida 
konsol foyesi quyoshqaytarg‘ich panjarasining tekis tizilmasini yaratadi. 
Qubba qismi umumiy arxitektura g‘oyasiga bo'ysundirilgan o ‘z m a’dan 
tuzilmasiga ega. M armar qoplamali baquw at romlar, chuqur nur 
to ‘sqichlar, unsurlarning haykaltaroshlikka xos qiyofalari binoning yorqin 
ifoda etilgan xususiyati bilan o ‘ziga xos ko‘rinish yaratadi.
Toshkentning yirik jamoat binolari orasida 17 qavatU « 0 ‘zbekiston» 
mehmonxonasi ajralib turadi (arxitektorlar I. Merport, L. Yershova, 
E. Rashchupkin va boshq, 1974-yil.) Bino shahar markaziy tumanida 
savlat to ‘kib turibdi. M ehmonxona Amir Tem ur xiyoboni oldida, 
Sayilgoh, M ovarounnahr, Mustaqillik va Xorazm ko‘chalari kelib 
tutashgan joyda joylashgan. Binoning bosh fasadi xiyobon tom ona 
qaratib tiklangan va baland supa ustida qad k o ‘targan, bosh zina 
mehmonxona katta eshigiga olib boradi. M ehmonxona ikki qismdan 
iborat - ikki yoqlama yo‘lak tizimi bo‘yicha 930 o ‘ringa m oljallangan 
turar-joy xonalari joylashgan yuqori qism va unga ikki qavatli bino 
tutashgan quyi qism. Quyi qismda 450 o ‘rinli restoran, 100 o‘rinli
82

---

ziyofat zali, 250 o ‘rinli qahvaxona joylashgan. Jamoatchilik ovqat- 
lanadigan bino hovuzli, faworali va butador yo‘lkalari bo'lgan ichki 
hovliga ega. Hovuz ustidan choyxona qurilgan. Jamoatchilik ovqat- 
lanadigan barcha zallar ichki hovli girdo-girdida joylashgan, bu yozgi 
vaqtda hovli va yo‘lakdan ochiq restoran sifatida foydalanish imkonini 
beradi.
M ehm onxona ochiq kitobga o'xshaydi. X onalar quyoshqay- 
targ‘ichining tem ir-beton quriimalar yordamida uning nafisligiga, 
shuningdek devorning bir tekis qisminrga boMinishiga erishilgan. 
Restoran, qahvaxona, ziyofatlar zali, burning ichkarisi g‘oyat qiziqarli. 
Restoran zalidagi bo'rtiq naqshu nigor 
inlcrcr butun fazosining 
asosiy kompozision tuguni (rassom V.Chub). Mehmonxona barida 
«Kecha va kunduz» vitraji (rassom I.I.ipcnc) bor. Qahvaxona va 
restoran oralig‘idagi o‘tish joyi ~ vcstibyulda o‘/bck xalq ustalari 
ishlagan ganchkorlik naqshlari ham g'oyalda jozibador.
Choyxonalar arxitekturasi - an ’analar va yangiliklar qorishmasi. 
Mahalliy qurilishlaming jamoatchilik turluridan biri choyxona an’analari