Shaharsozuk tarixi

«Mustaqillik» bekati, 1977-y.
Arxitektorlar L. Adamov,
A. Adilova.
88

---

adabiyotining buyuk nam oyandasi H am zaning suvrati badiiy- 
m onum ent kom pozisiyada aks ettirilgan, uni florensiya qurog‘i 
texnikasida rassom A.Buxorboyev ishlagan. Ikkinchi navbat yolidagi 
bekatlardan «Alisher Navoiy» (arxitektorlar R. Fayzullayev, Ya. 
Mansurov, rassomlar Ch. Ahmarov, R. Muhammadjonov va hokazo) 
va «Kosmonavtlar xiyoboni» (arxitektorlar S. Sutyagin, S. Sokolov, 
muhandis A. Braslavskiy, rassom V. va A. Gan, S. Kedrin) badiiy 
mukammalligi darajasi bilan ajralib turadi.
«Alisher Navoiy» bekati — ikkinchi yoMga o‘tish bekati bo'lganidan 
boshqa bekatlarga qaraganda chuqurroqda joylashgan, u «Paxtakor» 
bekati orqali ikki yo‘lni birlashtirib turadi (arxitektor F. Tursunov va 
boshq.), shu bois ko‘proq amaliy va ramziy badiiy vazifani bajaradi. 
Ustunli zal jumboqlar bilan yechilgan, ular paruslardagi paykonsimon 
o ‘rkach-o‘rkach arklarga tayanib turadi. Bekatda umumiy rang koloriti 
ham, yorug'lik m e’yori ham yaxshi o'ylnb topilgan. Sopoldan ishlangan 
va shoir Alisher Navoiy asarlari qahramonlari aks ettirilgan suvratlar 
qiziqish uyg‘otadi.
«Kosmonavtlar xiyoboni» bekati san’utkorona ijro etilgan arxitek­
turaviy echimning o ‘ziga xosligi bilan ajralib turadi. Ikki vestibyulU 
ustundor platforma erosti o'tish yo'llariga ega. Bekat arxitekturasi 
fazo mavzuiga bag‘ishlangan. Moviy sopol tumorida Mirzo Ulug‘bek 
va Siolkovskiy qiyofalari namoyon bo'latli. Bu o ‘zigaxos afsona zalning 
har ikkala tom onida joylashgan shu tarixiy shaxslar suvratlaridan 
boshlanadi va Korolyov, Gagarin, Leo­
nov, Tereshkova, Jonibekovlarnlng suv- 
ratlari bilan nihoyalanadi. Shisha yul- 
duzchalar miltillab turgan shift yagona 
usulda bajarilgan. Platformaning yerdan 
shiftgacha bo'lgan yo‘l devorlari loju- 
varddan to 'q ko'k rangga alniasha borib,
Er atmosferasini esga soladi. Platforma 
ustunlari boshdan-oyoq shisha bilan 
qoplangan. Bekat vestibyullari ham 
koinotni o'zlashtirishga bag1 ishlangan 
bo'lib, marmar, granit, tem ir va shi- 
shadan yasalgan. Umuman, bekat juda 
ham o 'zig a xos chiqqan. T oshkent 
metrosi bekatlari, ular arxitekturaviy- 
badiiy yechimi to'g'risida « 0 ‘zbekiston