Shaharsozuk tarixi

Jamoat binolari arxitekturasida sport inshootlari alohida 
o ‘rin 
egallaydi — ular shaharlar va manzilgohlar arxitekturaviy majmualariga 
muhim tarkibiy unsurlar bo‘Ub kiradi.
74

---

Mamlakatning eng yirik o ‘yingohJaridan biri «Paxtaкоr» (1957-y, 
arxitektorlar M. Bulatov, L. Karash) Toshkenining sobiq Jartegirmon 
chuqurligida 17 ga maydonda joylashgan, unga Bo‘zsuv anhorlarining 
sermanzara sohilidagi sobiq botanika bog‘ining dov-daraxtlari qo‘shilib 
ketgan.' «Paxtakor» o ‘yingohi rejaviy loyihaga k o ‘ra to 'rt asosiy 
darvozaga ega: shimolda — Navoiy ko‘chasidan, sharqda — Bo‘zsuv 
anhori bo‘yidan, janubda — 0 ‘zbekiston ko‘chasidan va g'arbda — 
Furqat ko‘chasidan kiriladi. 0 ‘yingoh suyri shakldagi ulkan yashil kosani 
eslatadi.
55 ming tomoshabinni bag‘riga oladigan katta sport maydonidagi 
tribunalar tutuvchi qurilmalarsiz tuproq ustidan, tabiiy relefdan foyda- 
lanib qurilgan. Kosaning yuqori qirrasi sport maydonidan 11,6 m, 
o ‘yingohni qurshab olgan tevarakdan 5 m ko'tarilib turadi. O'yingoh 
tribunalarmi to'ldirish va ko'chirishni yaxshi tashkil etish uchun uch 
aylanma xiyobon loyihalashtirilgan. Yuqorigi va pastki aylanma xiyobon 
o ‘yingoh param etri bo ‘yicha ulangan. Skameykalar ko‘rinishidagi 
tribunalarning umumiy uzunligi 25 km ni tashkil yetadi, 48 sektordan 
iborat va har birida 46 tomosha qatori mavjud. Barcha nuqtalardan 
o ‘yingoh kaftdagidek ko'rinib turadi.
Toshkentning iqlim sharoiti va joyning rclcfi loyihachilar oldiga 
qator o ‘ziga xos muammolami qo'ydi. Birinchidan, kechki soatlarda, 
quyosh botgandan keyin mikroiqlim birdan yaxshilanib, o‘yingohdan 
foydalanishni ta ’minlash. Bu vazifa yashil qatlamni sug‘orish uchun 
sug'orish-yuvish suv quvuri o ‘rnatilishi va minbarlardan tashqarida 
sakkizta jim jim ad o r te m ir m inora tiklanishi b ilan hal etilgan, 
minoralarda yorug‘lik m anba-projektorlar o ‘matilgan. Ajriq barqaror 
maysa qatlamini yaratib, muttasil ishlab turuvchi drenaj qurilmasi 
m aydonning yog‘ingarchilikda botqoqqa aylanib ketishiga y o ‘l 
qo‘ymaydi. Sport majmui arxitekturasi talqinida relefni hal etishga, 
iloji boricha o'simlikni ko'paytirib, manzara hosil qilishga alohida 
c ’tibor berilgan, bu poytaxt mehnatkashlari hordig‘i uchun qulay 
sharoitlar yaratadi.