Shaharsozuk tarixi

1 0 - T - 3 1 - 3
145

---

milliy an ’analarini hisobga olib, moviy rangda koshinlangan quroq 
(mozaika) qo‘llangan.
0,3 m balandlikdagi shiypon sharafasi sirkori taxtachalar (mayolika) 
bilan qoplab chiqilgan. Sharafaning 1,2 
m
balandlikdagi quyi qismi 
xalq ustalari tom onidan yog'och o'ymakorligi san’ati bilan bezatilgan.
Qubba va kursi oldidagi ichki qism ganchdan andava tortib pardoz 
berilgan. Shiyponning ichki va tashqi qismi m a’moriy unsurlari ham 
ganch va gips bilan pardozlangan.
1,2 m balandlikdagi granitdan yasalgan lavh ham shiyponning asosiy 
arxitekturaviy kompozision unsuri hisoblanadi. Shiypon farshlari badiiy 
suvratlar chekilgan qizil va qora granit hamda marmar bilan qoplangan. 
Tashqaridagi zinalarga 4 sm qalinlikdagi kulrang granit, yon tomonlari 
esa raygras bilan qoplab chiqilgan.
«Xotira maydoni» 
yodgorlik majmui 1998— 1999- у i Ida 0 ‘zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan yaratilgan 
loyiha bo‘yicha Ikkinchi jahon urushida halok bo‘lgan 0 ‘zbekiston 
fuqarolari xotirasiga qurilgan.
Majmua Toshkent umumshahar markazida joylashgan va 4,7 ga 
maydonni egallagan («Toshkentboshreja» instituti). Motamsaro ona 
haykali va o ‘rtasida Mangu olov yodgorligi joylashgan maydon majmua 
kompozisiyasining markazi hisoblanadi. Mangu olovga olib boradigan
Toshkent. «Xotira maydoni», 1998—1999-yy.
146

---

Markaziy xiyobon har ikki tom ondan ayvon bilan o ‘ralgan bo‘lib, 
uning devorlarida marhumlarning nomlari bitilgan Xotira Kitobi 
saqlanadigan maxsus tokchalar mavjud. Ayvon arxitekturasi mahalliy 
arxitektorlik an’analarida hal etilgan, 0 ‘zbekiston xalq ustalari ishtiro- 
kida ishlov berilgan o'ymakori yog'och ustunlar va shiftlar o'zgacha 
mahobatga ega, qizil granit va marmar qoplab chiqilgan, devorlardagi 
yoriqlar esa bezaklar brinch panjaralar bilan yopilgan.
1999-yil 9-m ayda «Xotira va qadrlash kuni»ga bag‘ishlangan 
tantanali marosimda Prezidentimiz I. Karimov o ‘z nutqida bunday 
degandi: «Xotirasi bo'lm agan, о */. larixini unutgan, o 'z ajdodlarini 
eslamaydigan millatning kelajagi yo‘q. Bu haqiqatni bashariyatning 
butun tarixi tasdiqlaydi.
E ’zoz — bu asrlar davomicla o '/ ona Vatanini, uning erki va 
mustaqilligini, xalqimizning tinch hayot ini qahramonlarcha, fidokorona 
himoya qilgan vatandoshlarimizni cslash, hurmatlarini joyiga qo'yish, 
munosib xotirlash degani.
Hayotda ko'p qiyinchilik va sinovlarni boshidan kcchirgan, Vatan 
deb, mana shu musaffo osmon ilcb o‘z hayotini ayamagan odamlarga 
vabugungi kundaham oramizda bo'lgan katta yoshdagi avlodga hurmat 
ko'rsatishimiz kerak.
Bugun poytaxtimiz marka/ida qurilgan ulug'vor «Xotira maydoni» 
ochilmoqda. Bu ham mustaqillik qarashlarimizni yana bir marta 
namoyish qilmoqda, xalqimizga yot bo'lgan eski andazalar va yolg'on 
g'oyalardan voz kechganlmizning bu yana bir isbotidir».1
Ikkinchi jahon urushida halok bo'lgan fuqarolar xotirasiga viloyat 
markazlarida va Q oraqalpog'iston Respublikasida ham yodgorlik 
majmualari bunyod etildi, ularda xalqning milliy qadriyatlari, ajdodlari- 
miz — m arhum otalarim iz, bobolarim iz ruhiga chuqur ehtirom
mujassamidir.
Yana bir yodgorlik majmuasi — Toshkent shahar Yunusobod 
tumanida 1999-yilda bunyod etilgan «Shahidlar xotirasi» mustaqillikning 
arxitekturaviy yodgorliklari orasida o ‘z munosib o'm iga ega.
Prezidentim izning qatag'on qurbonlarini Xotirlash kuni e ’lon 
qilinishi to'g'risida 2001 -yil I -mayda chiqargan Farmoni yurtboshimiz 
rahbarligi ostida bu borada olib borilayotgan savobli ishlaming mantiqiy