Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

Chuqurlama sxema- 
savdo xonalri orqasida savdo qilinmaydigan xonalrni 
chuqutlikda joylashtirishga mo‟ljalllangan majmualar yoki tor joylarda qo‟llanishi 
maqsadga muvofiqdir. 
Burchakli sxema- 
oshxona to‟rtburchak tarxi burchagida, ikkinchi tarafi 
ovqat zaliga qraganda xolda joylashadi. Bu sxmema 200 va undan ortiq o‟rinli 
majmua muassasalariga mo‟ljallanishi maqsadga muvofiqdir. 
Savdo zallarini eng qulay shakli murabbadir-bu eng qisqa masofalar talabiga 
javob beradi. Odatda ovqatlanish zaliga kelgan odamning yo‟l uzunligi 300m dan 
oshmasligi kerak, o‟ziga o‟zi xiamat ko‟rsatush joyi bo‟lsa 50m dan oshmasligi 
kerak. 
O‟ziga o‟zi xizmat ko‟rsatadigan ovqatlanish zallari tarxiy yechimlari 
quyidagi talablarga javob berishi kerak: 
1.
Tarqatish joyi kiraverish yaqinida joylashtirilishi kerak; 
2.
Tarqatish joyiga ketayotgan odamlar yo.nalishi bilan u yerdan chiqib joyigaq 
o‟tirishga ketayotgan yo‟lovchilar yo‟nalishi to‟qnashmasligi lozim. 
3.
Idish yuvish joyi shunday joylashishi kerakki zaldan u yerga bemalol borish 
imkoni va tarqatish joyi yonida bo‟lishi kerak; 
4.
Mebel joylashuvi zalni to‟liq ko‟ra olish imkonini berishi kerak va stollarga 
qulay borib o‟tirish imkoni bo‟lishi kerak. 

---

11-rasm. Oshxonalarda mebellar joylashuvini usullari 
Yuqoridagilarga qo‟shimcha qilib aytish mumkinki oshxonada xarodorlar 
uchun rakovinani eng yaxshi joyi bu keraverish yani eshik oldidir. 
Sababi: 
1-dan
bu oshxonaga keluvchi xo‟rrandalarni rakovina qidirmasdan 

---

qo‟l yuvib keyin ovqat olish imkoniyatini beradi. 
2-dan 
xalqimiz sog‟lig‟ini buzilishini oldini oladi va gigienik talablarga 
javob ham beradi. 
3-dan 
ovqatlanib bo‟lgan xo‟randalar chiqish oldidan yana qolni yuvib 
foydalanish imkonini beradi. 
Yangi tur ovqatlanish muassasalarini 70-80% ni ovqatlanish zallarini tashkil 
qilmoqda.