Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

-
4-
rasm
. 
Ayvon orqali shamollatish tahminlangan sektsiyali turar joy uyi. A - ayvon 
orqali kirish joyidan iborat to‟rt xonadonli sektsiya. Arx. V. Dmitriev. b – 
xonadonlarlararo ayvonga ega 2 satxli xonadonlardan iborat turar joy sektsiyasi.
SHamollatish hal bo‟ladi, bulardan tashqari xonadonlar ikki tarafga qaragan 
bo‟ladi. Bu bilan orientatsiya masalasi ham hal bo‟ladi. Bu xildagi uylarning 
qurilishida hech qanday qarshilik yo‟q. Yo‟lakli uylarda xonadonlarni 3- qavatga 
joylashtirish mumkin, bunda iqtisodiy tomondan ancha yutish mumkin. Ammo bu 
turkum faqat ko‟p xonali xonadonlar uchun qulaydir. Yo‟lakli uylarda xonadonni 2 
qavatga joylashtirish ancha yo‟lakni qisqartirtirishga olib keladi. 
Yo‟lakli turar-uylar iqtisodiy afzalliklarga ega, chunki ularda katta masofada 
joylashgan (80 m gacha) qimmatbaxo liftlar va zinapoya kataklari xarajatlari 
kamayadi. Yo‟lakli turar-uylarning konstruktiv asosi sifatida ko‟tarib turuvchi
tizim xizmat qiladi, u ko‟ndalang joylashgan rigelli ko‟ndalang devor yoki 
ustunlardan tashkil to‟gan. Ko‟tarib turuvchi konstruktiv unsurlar orasi keng 
qadamli bo‟lganda, bu joyga xonadon ichidagi bir marshli zinapoya bemalol 

---

joylashadi. Mayda qadamlarda xonadon ichidagi zinapoya konstruktiv o‟lchamga 
mos shaklda bo‟lishi kerak.
Yo‟lakli uy tarxiy yechimi asosi sifatida gorizontal kommunikatsiyalar xizmat 
qiladi, bular xonadonlarga olib boruvchi yo‟laklardir. Yo‟laklar soni va uy 
qirqimidagi joyilashuvi bo‟yicha, ko‟p sonli variantlar mahlum (markazda yoki 
bir, ikki, uch va xatto to‟rt qavat oralab, uy qirqimi o‟qi bilan birga joylashgan).
Yuqorida ko‟rsatilgan turkumdan tashqari yo‟lakli va galereyali xonadonlar 
loyihasi ham qo‟llaniladi. Bir qavatga joylashgan yo‟lakli xonadonlarga nisbatan 
bunday xonadonlarda yelvizak masalasi oson yechiladi, hamda tug‟rima - to‟g‟ri 
shamollatish hal bo‟ladi, bulardan tashqari xonadonlar ikki tarafga qaragan bo‟ladi. 
Bu bilan orientatsiya masalasi ham hal bo‟ladi. Bu xildagi uylarning qurilishida 
hech qanday qarshilik yo‟q. Ammo bu turkum faqat ko‟p xonali xonadonlar uchun 
qulaydir. Yo‟lakli uylarda xonadonni 2 qavatga joylashtirish ancha yo‟lakni 
qisqartirishga va iqtisodiy jihatdan tejamkorlikka olib keladi