Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

U(r) = ^ M ( сo2x2 + covy 2 + (o.z2) + clS + DI2,
bunda


wQ, с, D - doimiylar, p - deformatsiya parametri.
Nilson modeli asosida hisoblangan energiya sathlari diagrammasi 4.4-rasmda keltirilgan.

4.5-rasm.

4.5-rasmdan ko‘rininib turibdiki, potensial sferik simmetriyaga ega boMganda (P = 0) Рш holatda 4 ta nuklon joylashadi, ya’ni 4-holat energiyasi bir xildir. p ф 0 boMganda bu sath ikki sathga ajraladi, chunki j = 3/2 da uning proyeksiyasi ±1/2, ±3/2 boMishi lozim. Holatlar juftligi manfiy, chunki I = 1. Holatlar ketma-ketligi b ning turli ishorasida har xil. b > 0 boMgan holda oldin 1/2 holat spin yo‘nalishi turli boMgan ikki nuklon bilan toMdiriladi, so‘ng 3/2 holat toMdiriladi. b < 0 da esa holatlar ketma-ketligi o‘zgaradi. dsl2 sath ham /proyeksiya qiymatlari ±1/2, ±3/2, ±5/2 ga teng boMgan uchta sathga ajraladi. 1 = 2 boMgani uchun bu holatlar juftligi musbatdir. p>0 da sathlar /'. ning qiymati ortishiga mos keluvchi
ketma-ketlikda joylashadi. p<0 da esa oldin , j : = so‘ng j z =
3

va j2= ± — sathlar toMdiriladi. Har bir sathchaga 2 tadan nuklon

joylashtirsa bo‘Iadi. Shunday qilib, yadro deformatsiyasi sathlar xilma-xilligini (turlanishini) yo‘qotadi.
Nilson sxemasi deformatsiyalangan yadrolarning spinini yaxshi
tushuntiradi. Masalan, yadroning asosiy holat spini qobiq modeliga
ko‘ra, S = d5/2 bo‘lishi kerak. Nilson sxemasiga ko‘ra holatlar ajraladi.
Г

Kichik deformatsiyaga ega boMganligi uchun spini — boMadi.