Ш. Вдурбонов болалар ва усмирлар

и н ги ч к а ичак 
ф ао л и яти га та ъ с и р и урган и лди . 
К.Р. Рахимов, У.З. К оди ров ва Г.Ф. К оро тко м актаб л ар и да л ак т о т р о ф
о зи к л ан и ш д ав р и д аги х азм ф и зи о л о г и я с и н и н г х у су с и я т л ар и к е н г
кулам да урган и лди . У зб ек и сто н ш арои ти д а б о л а л ар н и н г ак ли й ва 
ж и см они й коб и ли ятин и ^фганиш, м актаб укувчилари уртасида 
c o fa o m  
^ аё т т а р зи н и тар ги б ки ли ш б о р аси д а п р о ф есс о р Д.Д. Ш ар и п о в а бир 
Канча 
и ш ларн и ам алга ош ирди.
1969 йилдан бош лаб Ф и зи ологи я и нститути да ю ко ри ^ ар о р а тга 
мосланиш нинг ф и зи ологи к м ехан изм ларин и ^фганиш асоси й йуналиш
булиб колди. Б унда кон ай ланиш , н аф ас олиш, о вкат ^азм килиш ,
11
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

су в —т у з в а э н е р г и я а л м а ш и н у в ж а р а ё н л а р и ю ^ о р и ^ а р о р а т
ш а р о и т и д а у р г а н и л д и . Б у с о ^ а д а а к а д е м и к А .Ю . Ю н у с о в , 
п р о ф есс о р л ар : З.Т. Т урсун ов, К.Р. Р ах и м о в , Э.С . М ахм удов, Р.А. 
Ахмедов, В.А. Х ож и м атов ва б о и щ ал арн и н г х и зм ати катта булди. Улар 
томонидан куплаб илмий асарлар, олий укув ю ртл ари учун дарсли клар 
чоп этилган булиб, улар куплаб ш о ги рд лар та й ё р л а ш д а к а тта х и с с а
К у ш ган л ар . У л а р т и б б и ё т и н с т и т у т л а р и д а , у н и в е р с и т е т л а р д а , 
п ед а го ги к а , ж и с м о н и й т а р б и я в а б о ш к а о л и й
укУ в 
ю р т л а р и д а
м а ъ р у за л а р у ^ и б , ам ал и й ва л а б о р а т о р и я м а ш р у л о тл ар и н и о л и б
борган лар ва ^ о зи р ги кунда у л ар н и н г ш о ги р д л ар и б у и ш л арн и давом
эттирм окда.
1. 
БОЛАЛАР ВА УСМИРЛАР УСИШИ ВА 
РИВОЖЛАНИШИНИНГ УМУМИЙ ЦОНУНИЯТЛАРИ
Одам о р га н и зм и б и р бутун м у р а к к а б к а т т а т и зи м булиб, у уз 
н а в б а т и д а б и р н е ч т а м а й д а т и з и м л а р д а н т а ш к и л т о п г а н . У ш б у
ти зим ни н г энг ки ч и к м орф о — ф у н кц и о н ал э л е м ен та бу 
зуж айрадир. 
Х у ж а й р а л ар н и н г у зи ^ам м и к р о т и зи м л а р д а н и б о р ат. У лар б и р -
бири дан ту зи л и ш и ва ф у н к ц и я си ж и х атд ан а ж р а л и б туради . К ели б 
чикиш и, ту зи л и ш и ва ф у н к ц и я си б и р - б и р и г а ухш аш ^ у ж а й р а л а р
йигиндисидан 
ту^ималар 
^осил булади. Одам о рган и зм и д а эпителиал, 
б ири кти рувчи , суяк, мускул ва н ер в тут^ималари ф ар к л ан ад и . Х ар 
бир туки м а м аълум ф у н к ц и я н и б аж а р ад и ва у зи га хос х оссал ар га 
эга булади. М асалан , мускул ту ки м аси к и с к а р и ш хоссаси га, н ер в 
т у к и м а с и кУз р а л Ув ч а н л и к в а у т к а з у в ч а н л и к х о с с а л а р и г а э га . 
Т уки м алардан а ъ зо л а р косил булади. 
Аъзолар 
т ан ад а маълум ж о й н и
эгаллайди, ва у зи га хос тузи л и ш га эга булиб, м аълум ф у н к ц и я н и
б аж арад и . М асалан , ю р ак кон ^ай даш да н асос в а зи ф а с и н и б аж а р са, 
упка ор ган и зм в а таш ки м у^ит ^фтасида газ ал м аш и н у ви да и ш ти р о к
этади ва ^о казо .
М а ъ л у м й у н а л и ш д а г и ф у н к ц и я л а р н и б а ж а р у в ч и а ъ з о л а р
й и ги н д и с и