Ш. Вдурбонов болалар ва усмирлар

П остнатал давр. 
П р е н а т а л д а в р н и н г о х и р ги к у н л а р и д а о д ам
о р ган и зм и ф у н к ц и о н а л ж и хатд ан туги ли ш га т а й ё р булади ва б у н д ай
о р г а н и з м т у г и л г а н и д а н к е й и н т а ш к и м у ^ и т г а м о с л а ш а о л и ш
Кобилиятига 
э га 
булади. 
М ослаш иш нерв, эндокрин, н аф ас 
олиш, 
о в к ат ^азм
булиши, 
ю р ак —кон том и рлари , ай и р и ш
тизимларининг 
ф у н к ц и о н а л ш а к л л а н и ш и г а борли к- Б а ъ з и т и з и м л а р т у з и л и ш
ж и х атд ан ш акл лан ган булсада, ф у н к ц и о н ал ш акллан иш и н и ^ о я с и г а
е т м а г а н б у л а д и . Т а н а д а г и б а р ч а т у к и м а л а р у с а д и , б и р о к б у
ж а р а ё н н и н г т е з л и г и одам у м р и н и н г т у р л и д а в р л а р и д а б и р х и л
булмасдан, турли тизим лар таркиби га кирадиган тукималар ва аъ зо л ар
учун ^ар хил булади. Усиш ж а р аён и н и н г ёш га оид чегаралари мавж уд, 
чунончи усм ир ки зл ар учун у тахм и н ан 16— 18 ёш гача, у см ир б олалар 
учун 18 — 20 ёш гач а д авом этади. А ъзо ва ти зи м л а р н и н г уси ш ва 
ри вож лани ш ж ар аён л ар и гетерохрон ^олда, яъ н и бир текис борм айди.
К айд килинган д аврларн и бир — биридан узи га хос белгилари б илан
а ж р ати ш м ум кин. Ёш д авр л ар и н и гавда 
у л ч а м л а р и ,
п р о п о р ц и я л ар и
ва ш акллари б уйича, ск ел етн и н г су я к к а ай лан и ш д ар аж аси , у м у р тк а 
п о р о н а с и н и н г ш а к л и , у си б ч и к к а н т и ш л а р с о н и , м у с к у л л а р в а
эн д о кр и н ти зи м л а р ф у н к ц и я с и н и н г нечорлик таком и лл аш ган л и ги , 
т е р и ости ёр т у к и м а л а р и н и н г р и в о ж л а н г а н л и г и к а б и б и р к а т о р
ан атом о —ф й зи о л о ги к б елгилар асо си д а ан и кл аб олиш мумкин.
Х ози рги п ай тда ам али й п ед аго ги ка ва ги ги ен ад а б о л а н и н г ёш
д ав р л ар и ку й и д аги ч а белгиланади: 
.. . , 
^
1
. борча ёш и гача булган болалар 
— 3 ёш гача; 
......
2. м актаб ёш и га ч а булган болалар — 3 д ан 7 ёшгача";
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3. м актаб ёш идаги болалар 
— 7 ёш дан 18 ёш гача:
а) ки чик м актаб ёш идаги б олалар — 7 ёш дан 11 ёш гача;
б) 5фта м актаб ёш даги болалар
—11 ёш дан 14 ёш гача;
в) катта м актаб ёш и д аги б олалар — 15 ёш дан 18 ёш гача.
А ъзо ва ти зи м л ар н и н г т у зи л и ш ва ф у н к ц и о н ал ш акл л ан и ш и н и
э ъ т и б о р га олган ^олд а п о с т н а т а л о н т о г е н е з к у й и д а г и д а в р л а р г а
булинади:
1. ч а^ал окли к д ав р и
— 1 кун д ан 40 кун гча
2. гудаклик д авр и
— 40 кун дан 1 ёш гача;
3. дастлабки болалик даври — 
1
ёш дан 3 ёш гача;
4. бирлам чи болалик даври
— 4 ёш дан 7 ёш гача;
5. иккилам чи болалик даври:
угил болаларда
— 
8
ёш дан
12
ёш гач а
Киз б олаларда
— 
8
ёш дан
11
ёш гача;
6
. усм ирли к даври:
угил болаларда
— 13 ёш дан 16 ёш гач а