Sh. Sodiqova

To ‘rtinchi  qoida.
  Oilaviy  muammolarni  hal  qilishga  doir  qaror  qa­
bul  qilishda  ko‘tarinki  ruh  va  kayfiyat,  bolaning  ijobiy  sifatlari,  oila 
tarbiyasining  kuchli  tomonlari,  shaxsni  muvaffaqiyatli  rivojlantirishga 
tayanish.  Tarbiyalanuvchining xarakterini  shakllanishi  qiyinchiliklarsiz, 
qarama-qarshiliklarsiz  kechmaydi.  Agar  bu  jarayon  shaxs  rivojlanishi 
qonuniyatining  namoyon  bo‘lishi  sifatida  idrok  etilsa,  u  holda  mazkur 
qiyinchilik,  qarama-qarshilik,  kutilmagan  natijalar  tarbiyachining  saro- 
simaga tushib  qolishiga  olib  kelmaydi.  Hammamizga yaxshi  m a’lumki, 
yuzaga kelgan pedagogik vazifalarni hal etishning о ‘nlab usullari mavjud, 
biroq ulardan faqat biri mazkur aniq vaziyat uchun to‘g‘ri bo‘lib chiqadi. 
Ana  shuning  uchun  ham  maktabgacha  pedagogikaga  tayyor  ko‘rsatma 
sifatida  emas,  shaxsga  samarali  ta ’sir  etishning  umumiy  qonunivatlari 
haqidagi fan sifatida qarash kerak.
Maktabgacha ta’lim muassasasi va oila o‘rtasida hamkorlik o‘rnatish- 
da  mudira,  pedagoglar  jamoasi  va  ota-onalar  birgalikda  faol  ishtirok 
etishlari lozim.  Shundagina bola tarbiyasida kutilgan natijalarga erishish 
mumkin.
Ota-onalar bilan ishlashda quyidagi  alohida ish  shakllaridan foydala- 
niladi:  suhbatlar,  maslahatlar,  oilalarga  borish,  ayrim  ota-onalami  bog‘- 
chaga taklif etish, alohida esdaliklar va ko‘chma papkalardan foydalanish.
Bolaning  uyiga borishdan  ko'zlangan maqsad-oila sharoiti,  bolaning 
oiladagi xulqi,  qiziqishlari,  ota-onasi va oila a’zolari bilan tanishish, shu­
ningdek ota-onalami bola tarbiyasining samarali usullari bilan tanishtirish 
va  oilaning  bola  tarbiyasidagi  ijobiy  tajribalarini  o‘rganib,  ommalash- 
tirishdir.
Tarbiyachi  bolaning  uyiga  tekshiruvchi  sifatida  emas,  balki  do‘st, 
bola tarbiyasidek  murakkab  ishda yordam beruvchi  sifatida borishi,  oila 
a’zolari bilan nazokat va xushmuomalalik bilan munosabatda bo‘lishi ke­
rak.  Tarbiyachi  har  bir  oilaga  har  gal  borishidan  avval  o‘z  oldiga  aniq 
maqsad qo‘yishi, qaysi mavzuda suhbatlashishini oldindan belgilab olishi 
lozim.  Ota-onalarga beriladigan savollar puxta o‘ylangan bo‘lishi kerak.
Suhbat shunday tuzilishi kerakki, tarbiyachi bilan ota-ona bir-birlarini 
yaxshi  tushunishlari,  ular  o‘rtasida  ishonchli  aloqa  o ‘rnatilishi  darkor. 
Oilaga borishdan oldin tarbiyachi shu o ilato ‘g ‘risida (ota-onalaming fe’l- 
atvori,  oilaviy  munosabatlar,  bolaning  rivojlanish  darajasi)  to‘g‘risida 
m a’lum  tasavvurlarga  ega  bo‘lishi  kerak.  Tarbiyachi  ota-onalar  hurmati 
va  ishonchini  qozonmoq  uchun  avval  ota-onalarga  bolaning  ijobiy
269

---

fazilatlari to‘g‘risida fikr,  mulohazalarini bilib  oladi va bolaning uyidagi 
hayotini  qanday  tashkil  etish  kerakligi,  unga  nimalarni  o‘qib  va  hikoya 
qilib  berish  mumkinligi,  bolaning  kun tartibi,  uni  oila  mehnatida  qat- 
nashtirish,  kattalarga  hurmat rahida  tarbiyalash  kabi  ta'lim-tarbiya  ish- 
lari mazmuni va usullari bo‘yicha tavsiyalar beradi.
Albatta,  tarbiyachining  oila  bilan  olib  boradigan  ishida  bolaning 
yoshi,  imkoniyatlari, o ‘ziga xos xususiyatlari e ’tiborga olinadi.
Tarbiyachining  ota-onalarga  beradigan  tavsiya  va  maslahatlari 
ishonarli  bo‘lishi  uchun  ota-onalar  yoki  oilaning  boshqa  a’zolari  mak­
tabgacha ta’lim muassasasiga  taklif qilinadi.  Bunda  ota-onalar  bolaning 
navbatchilik  vazifasini  qanday  bajarayotganini  yoki  sayrga  chiqishdan 
a w a l u qanday kiyinayotganini ko'radilar va bolalarining uquv va imko­
niyatlari ga ishonch hosil qiladilar.
Oilaga borishning maqsad va mazmuni tarbiyachining  rejasi va hiso- 
botida,  kundalik  daftarida  aks  ettirilishi  kerak.  Tarbiyachi  har  bir  bola­
ning oilasiga yiligi kamida 2 marta borishi  kerak.
Ota-onalar  bilan  olib  boriladigan  ishlarning  mazmuni  rang-barang 
bo'lib. unda ayrim masalalar birgalikda muhokama qilinishi taqozo etadi. 
Masalan:
•  bolalarni tarbiyalashda oilaning roli, ota-onalaming vazifasi to‘g‘ri- 
sidagi  qonunlar,  bolalarni maktabga tayyorlash haqida;
•  maktabgacha tarbiya muassasalarining yillik ish rejasi to'g'risida:
•  ota-onalar jamoatchiligining  ishi  haqidagi  masalalar  shular jumla- 
sidandir.
Bu  masalalarni jamoa  bo‘lib  muhokama  qilish  uchun  ota-onalaming 
guruhi  va  umumiy  majlislari,  maslahatlar,  konferensiyalar,  ota-onalar 
kechalari  kabi  ish shakllari jam oa ish shakllariga kiradi.