Sh. Sodiqova

mazmunli:
  davlat hujjatlari va qo‘yilgan maqsadlarga mu­
vofiq o ‘quv-tarbiya jarayoniga yo‘nalganlikni  ajratib ko‘rsatish; maktab­
gacha  ta’lim  muassasalari  faoliyatining  alohida  yo'nalishlari  bo'yicha 
rejalashtirilgan topshiriqlarni bajarish ketma-ketligini  aniqlash.
4-bosqich  -  
norm ativli.
  Mazkur  bosqichda  ajratilgan  yo‘nalishlar 
uchun m as’ul kadrlar taqsimlanadi,  qo‘yilgan vazifalarni hal etish  uchun 
vositalar ajratib olinadi,  ishni amalga oshirish muddatlari belgilanadi.
5-bosqich  -  
nazorat:
  reja  boTimlarining  bajarilishi  yuzasidan 
o4kaziladigan nazorat turlari va mazmunini  aniqlash.
Rejalashtirish boshqarishga bevosita rahbarlik qilish yoki uni  amalga 
oshirish  yo ‘lidir.  Boshqarishda  belgilangan  maqsad,  tadbirlarni  hayot-
247

---

ga tadbiq  etish  uchun rejalashtirish kerak.  So‘ng  uni  ijrochilar hukmiga 
havola  qilish  lozim.  Rejalashtirish  qaror  qabul  qilish  va  ijrosini  nazorat 
qilishdir.  Rejalashtirishning  mohiyati  shundaki,  unda  boshqarishning 
maqsad va vazifalari aniqlanadi, har bir tadbirni bajarish muddati, mas'ul 
shaxs,  uning ijrosini tekshirish va nazorat usuli aniqlanadi.
Rejalashtirish  boshqarish  modelini,  fikriy  nusxasini  ishlab  chiqish 
demakdir.  Rejalashtirish  pedagoglar  malakasini  oshirish  tizimini  rivo- 
jlantirish  maqsadini  va  bunga  erishish  vosita,  yoMlarini  belgilashdir. 
Bunda  amalga  oshirilishi  lozim  bo‘lgan  talablar  ketma-ketligi,  bajarish 
muddati,  shakli  belgilanadi.  Rejalashtirish  boshqarish  lozim  bo‘lgan 
sohalarni  m a’lum  ketma-ketlik,  chizmali,  grafik  yoki  model  tariqasida 
amalga  oshirishi  mumkin.  Rejalashtirishda boshqarish  bilan  bog‘liq  ha- 
rakatlar o‘zaro  muvofiqlashtirilib, yuqori natijaga erishishni tashkil  etish 
mumkin.  Bu  esa o ‘z navbatida jarayonga  ishtirok  etuvchilardan  harakat 
va munosabatlami ongli va qat’iy tashkil  etishni talab  qiladi.  Shu  asosda 
yagona maqsadga erishish mumkin btvladi.
Rejalilik -  bu ham ijtimoiy-iqtisodiy, ham pedagogik faoliyat sohasini 
boshqarishning  asosidir.  Rejaviylik -  asosiy  tamoyil.  Rejali  topshiriqlar 
barcha xizmatning natijaviyligini aniqlash uchun xizmat qiladi. ’
Rejalashtirishning mohiyati faoliyatning asosiy turlari va aniq ijrochi- 
lari  va  rejalashtirish  muddati  bilan  bog‘liq  chora-tadbirlarni  aniqlashga 
xizmat qiladi.
Maktabgacha  ta’lim  muassasalari  faoliyatini  rejalashtirishning  maq- 
sadi bir tomondan m a’ muriy va pedagogik jamoaning, ikkinchi tomondan, 
tarbiyalanuvchilar jamoasi  harakatlari  birligini  ishlab  chiqishda  namo- 
yon  bo‘ladi.  Rejalashtirishning  maqsadi  vazifalari  bilan  aniqlashtiriladi. 
Aynan vazifalar aniq maktabgacha ta’lim muassasalari  sharoitida amaliy 
va “ko‘ngilli” maqsadni qo‘yadi.
Rejalashtirishning asosiy vazifalari quyidagilarda k o ‘rinadi:
1)  tarbiya  masalalari  va  o‘sib  kelayotgan  avlodni  o ‘qitish  ishlari 
bo'yicha davlat organlari qarorlari ijrosini ta'minlashda;
2)  pedagogik  jamoa  faoliyatidagi  asosiy  masalalarni  ajratib  ko‘r- 
satishda;
3)  aniq  chora-tadbirlar,  ularni  ijro  etish  muddatlari  va  mas'ullarini 
aniqlashda;
4)  alohida ijrochilami  ularning  faoliyatini  ilmiy  asoslangan reglament- 
lash yoMi bilan tartiblashtirishda;
248

---

5) jamoa a’zolarida mas’uliyatlilikni tarbiyalashda.
Rejalashtirishga kirishish  uchun maktabgacha ta’lim muassasasi  mu­
diri butun ta’lim muassasasi faoliyatini ilmiy asosda tashkil etishga imkon 
beruvchi  asosiy  qoidalarga  tayanishi  zarur.  Rejalashtirish  tamoyillariga 
quyidagilami kiritish mumkin:
1. Rejalashtirining 
ilm iyligi
 rejalami boshqaruvning ilmiy uslubologik 
nuqtayi  nazariga  asoslangan  holda tuzishni talab  etadi.  Bu  erda rejadagi 
asosiy  nuqtayi nazaming  aniqligi,  uning hayotiyligi,  rejalashtirilayotgan 
chora-tadbirlarni  o ‘tkazishning  pedagogik  maqsadga  muvofiqligi  va 
zarurligi muhimdir;
2. 
IstiqbGlliUk
 rej alashtirish g ‘ oyasining o‘zida aks ettirib, ya’ni nafaqat 
yaqin va olis kelajak, balki aniq maqsad va vazifalarga yo‘naltirilganlikni 
hisobga olib, maqsadga qaratilgan tarzda ishlashni talab etadi. Istiqbolli va 
oraliq rejalashtirishni uyg'unlashtirish ta’limiy vazifalami bir necha yilga 
m o‘ljallab  qo‘yish,  ulardan  qanchasini  bir  yilda  hal  qilib  bo‘lmasligini 
aniqlashni talab qiladi;
3.  Ishni  real  rejalashtirish  sharoitida  aniq