Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

қиммрлаб олди каби: Иўлчи чуқур жойга етганда, бир шўнғиб олди. (0.) Боламнинг тарбияси бузилмаса, ҳозирги отасини ўз отам деб билса, деган эдим,— деди-да, томоғи қақраб, юти- ниб олди. (Ҳ. Зиёхонова.)

2. 
   Етакчи феъл билан равишдош ясовчи -а, -й аффикслари ёрдамида бирикканда:
   

1. Ҳаракатни бажариш қобилиятига, имкониятига эгалик маъносини билдиради: ўқий олмоқ, ёза олмоқ, суза олмоқ, ўй- най олмоқ каби: Удда цила олсангиз сўзга чиқинг-да! (А. /(.) Орадан олти ойларча вақт ўтгандан кейингинй у иш бошлай олди. (С. Аҳм.)

3. 
   Етакчи феъл билан ҳеч қандай форма ёрдамисиз би- рикканда, -(и)б аффикси билан ясалган равишдошга биркк- каида билдирадиган маъноларни ифодалайди. Фақат маъно оттенкасида бир оз ўзгариш бўлади. Бириичидан, бундай фор- ма воситасида ҳаракатнинг тез, шартта бажарилиши маъноси ифодаланади. Иккинчидан, ҳаракатнинг «ўйлаб ўтирмай, қараб ўтирмай» бажарилиши маъноси ифодаланади. Қиёсланг: ёзиб олди — ёзди-олди, ўқиб олди — ўқиди-олди, бориб олди бор- ди-олди, кийиб олади — кияди-олади, ичиб оласан — ичасан-ола- сан.
   

Бер. Бу кўмакчи феълнииг етакчи феъл билан бирикиши уч хил кўринишга эгя: 1) равишдӧш ясовчи -(н)б аффикси орқали бирикади: ёзиб берди; 2) равишдош ясовчи -а, -й аффикслари ? орқали бирикади: ёза берди; 3). ҳеч қандай форма ёрдамисиз бирикади: ёзди-берди.

1. 
   Етакчи феъл билан равишдош ясовчи -(и)б аффикси ёр- дамида бирикканда:
   

1. 
   Ҳаракатни ўз устига олган объектнинг субъектдан ўзга томсчга йўналксп! ма’чгос&ни бзлдйради: Кимдир унинг қўли- даги косони олиб, шопириб чой қуйиб берди, (А. Қ.) Бу Чолдан ҳар бало кутса Оулади. Уни ҳ икуматга тутаб берйш 'керйк. (П. Т.)
   
2. 
   Ҳаракатнинг ўзга учун бажарилиши (ҳаракат натижаси- нинг ўзга манфаатига йўналиши) маъносини билдиради: Ая- жон,... сиз аниқроқ билиб беринг... Иложи бўлса, шу бугун би- либ беринг. (С. 3.)
   

2. 
   Етакчи феълга равишдош ясовчи -а, -й аффикслари ёр-
   

дамида бирикканда, кўпинча вер талаффуз этилади ва қуйида- ги маъноларни билдиради:

1. 
   Ҳаракатнинг бажарилиши учун тўсиқ, монелик, қарши- лик йўқлиги (тўсиқсиз, монеликсиз, қаршиликсиз бажарилиши) маъносини билдиради: Янги ерга Ойқиз, Олимжон, Каримлар кўчаверсин, қолаверса, уларнинг қариндош-уруғлари кўчсин. (Ш. Р.) У ҳам домлага ўхилаб еб тўймаслардан. Олдига қўйил- ган ҳар. қандай овқатни молдек шапиллатиб ея бграр эди. (П. Т.) Менга буқоғинг билан ҳам ёқа бграр эдинг. (А. Қ.)
   
2. 
   Етакчи феълдаги ҳаракатнинг давомлилиги, такрорийли- ги маъносини билдиради: Ботиралини ўйлайеериб, жигаринг қон бўлиб оқди сен шўрликнинг. (Ҳ. Ғ.) ...Экскаваторнинг ер цазий бериб оқариб кетган тишларидагина қуёшнинг қизғиш акси кўзга ташланиб қолади. (Р. Ф.)