Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

от, ош, нон, бош, ота, она, бола, лола, аммо, доно, саноат, май- дон кабилар.
Бу фонема орфографияда ҳамма ҳолатда қабул қилинган. Лекин у соф ўзбекча сўзларда сўз охирида деярли учрамайди. Мнсоллар: молбоқар, қорамол, Барно, Озода, Раъно, рўмол, майдон. Совет-иитернациоиал сўзларида адабий орфография- миздаги о ҳарфи ў(о) функцнясини бажаради ва деярли ҳамма ҳолатда қўллаиади: болт (бўлт), ток (тўк), кубок (кубўк), но- •га (нўта), том (тўм), роль (рўл), курорт (курўрт), футбол (фут- бўл), волейбол (волейбўл), баске'тбол (баскетбўл), трактор (трактўр), колхоз (колхўз), совхоз (совхўз) кабилар.

18. 
    §. е, ё, ю, я графемалари. Узбек ёзувида а, о, э(е), и, у, ў билан ифодаланувчи олти унли фонемадан ташқари яна тўртта ёлашган унли ёки графемалар бор:
    

е графемаси й ва э(е) товушлари бирикмасини ифодалайди. Сўзнинг фаҳат бошида учрайди: ер (йер), емоқ, етаклади, етти (йетти). Узлаштирилган сўзларда кейинги бўғннларда ҳам уч- райди: карьер, барьер.
ё графемаси й ва о(э) товушлари бирикмасини ифодалайдн. Сўз- иинг бошнда: сш (йош), ён (йан), ёт (йат), ёмгир (йамғир), ўр- тасида: таёқ (тайоқ), оёқ (айақ), бўёқ (бўйақ), қуёнчиқ (қўйан- чиқ) ва охирида: дарё (дарйэ), яҳё (йаҳйа) учрайди. Ўзлаштирилган совет-интернационал сўзларда й -|- о, о тарзида талаффуз ҳилинади: монтёр (монтйор), шахтёр (шахтйэр). Чуикн аслида у й ў нинг талаффузнга теиг келади.
ю графемаси й ва у товушлари бирикмасини ифодалайди. Сўзнииг бошида юлдуз (йўлдуз), юпитер (йўпитер), ўртасида (буюк (буйук), революция (револйуцийа) учрайди. Узлашти-- рилган сўзларда баъзан сўз охирида ҳам учраб қолади: мани- кюр, педикюр каби.
я графемаси й ва а товушлари бирикмасини ифодалайди. Сўзиинг бошида (яхши (йахши), январь (йанварь), ўртасида (нуяссар (муйассар) ва охирида (соя (сойа), мадҳия (мадҳийа), революция (револйуцийа) учрайди. Лекин сўз ўртасида кам уч- райди.
Шундай қилиб, ўзбек адабий тилидаги уилиларни 3 хил классификация нуқтаи наэаридан қисқача тарзда қуйидагича характерлаш мумкин:

1. 
   а фонемаси тил олди, кенг, лаблашмаган.
   
2. 
   о фонемаси тил орқа, кенг, лаблашмаган.
   
3. 
   э фонемаси тил'олди, ўрта кенг, лаблашмаган.
   
4. 
   ў фонемаси тил орқа, ўрта кенг, лаблашган (маъно аж-
   

ратувчи тил олди варианти ҳам бор).

5. 
   у фонсмаси тил орқа, тор, лаблашгаи (маъио ажратувчи
   

тил олди вариаити ҳам бор).

6. 
   и фоиемаси тил олди, тор, лаблашмаган (тил орқа ва-
   

рианти ҳам бор).

Адабий- орфогр. .	Учраш ўрни	Талаффузи ва мисоллар
	ҳамма ҳолатда	йу: юлдуз (йцлду э), юқори ( йуқори), юқцмли ( йиқумли), қу/оқ (қуйуқ), юпитер (йупи- тер), революция (рееолйуцийа).
	юмш01\ ўзак билап