Sh. Sh. Shodmonov, U. V. G'Ofurov iqtisodiyot nazariyasi o'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan Toshkent «iqtisod-moliya»

Tejamkorlik paradoksi»ning chizmadagi ifodasi
F





.Si


I


N Milliy daromad


0

«Xarajat va natija»larni taqqoslash usulida ishlab chiqarishga qilin­gan iqtisodiy resurs xarajatlari miqdori bilan olingan mahsulot hajmini taqqoslash orqali muvozanat darajasi tahlil qilinadi.
18.2. Iqtisodiy mutanosiblik va uning turlari
Milliy iqtisodiyotdagi muvozanatlik uning turli tomonlari va so- halari o'rtasida mutanosiblik bo'lishini taqozo qiladi.
Iqtisodiy mutanosiblik — iqtisodiyotning turli tomonlari va sohalari o'rtasida miqdor va sifat jihatdan ma'lum moslik bo'lishidir. Bunda tenglik bo'lishi shart emas. Ular mos keluvchi nisbatlarda (masalan, 2:3, 5:3, 3:1)vboiishi mumkin.
Makroiqtisodiy jarayon g'oyat murakkab va ko'p qirrali bo'lishi sababli mutanosiblik turlari ham ko'p va xilma-xil. Jumladan, profes­sor A. G.Gryaznova va boshqalar iqtisodiyotda muvozanatga erishishni ta'minlovchi beshta asosiy mutanosiblikni ajratib ko'rsatadilar:

1. 
   resurslarning hajmi, tarkibiy tuzilishi va samaradorligini moddiy ne'matlar va xizmatlar ishlab chiqarish tarkibiy tuzilmasi bilan bogiovchi omillar (ishlab chiqarish, mehnat, moliyaviy resurslar) mutanosibligi;
   
2. 
   jamg'arish me'yorini, ya'ni ishlab chiqarishning ma'lum hajmi­ga erishish uchun uni kengaytirishga yo'naltiriluvchi mamlakat milliy daromadidagi ulushni belgilovchi jamg'arish mutanosibligi;
   
3. 
   ishlab chiqarish faoliyatidan olingan daromadlarni ishlab chiqarish omillarining barcha egalari o'rtasida taqsimlanishi nisbatini belgilab beruvchi taqsimot mutanosibligi;
   
4. 
   iste'molchi talabi va taklifning hajmi, tarkibiy tuzilishi va qiy­mati bo'yicha nisbatini belgilab beruvchi ayirboshlash (sotish) mu­tanosibligi;
   
5.