Sh. Rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti tarmoqlar iqtisodiyoti kafedrasi

17.2. Ҳудудий стратегиянинг таркиби ва тузулиши

Ҳудудларнинг мавкеи даражаси уларни қўллаб-қуватлашга боғлиқ бўлади. Бу қўллаб - қувватлаш ҳудудларда илмий - техник ташкилотларни ташкил этиш учун қарор қабул қилиш, шунингдек, турли ҳудудлараро ва ҳудудлар ичида шу ҳудуднинг илмий-техник ривожланишига оид кўрсаткичлар тизимини солиштириш орқали юз беради.

Бу тизимга қуйидагилар киради:
-ҳудуд илмий-техник соҳасининг меҳнат потенсиали;
-ҳудуднинг илмий-техник ва ишлаб чиқариш – техник жихозланиши;
-ҳудудни билим талаб қилинадиган маҳсулот ишлаб чиқаришга йўналтирилганлик даражаси, ишлаб чиқариш - техник мақсадларга мўлжанланган маҳсулотлар сифати, унинг экспорт имкониятлари;
-ҳудуд илмий-техник потенсиалининг тузилиши.
Ҳудуднинг илмий-техник соҳаси потенсияли кўрсаткичлари қуйидагиларни аниқлайди:
-ҳудудни такрор ишлаб чиқариш имкониятлари;
-илмий-педогогик кадрларни ривожлантириш даражаси (профессор, ўқитувчилар таркиби).
-ҳудуд аҳолисининг умумий маъмулот даражаси;
-ҳудудда илмий меҳнат потенсиали консентратсияси даражаси.
Ҳудудда меҳнатни такрор ишлаб чиқариш имкониятлари коеффитсиенти қуйидагича аниқланиши мумкин:
КтввқЧ_стғЧ₃ (1)
Бу эрда: Ч_ст ишлаб чиқаришда банд бўлган талабалар сони;
Ч₃ - ноишлаб чиқариш соҳасида банд бўлган талабалар сони.
Коеффитсиент катталиги малакали илмий кадрлар заҳираси мавжудлигини кўрсатади. Агар Ктвв кўрсаткичи юқори бўлса, ҳудудий марказни олий ўқув юртларининг ўзида ташкил этиш мақсадга мувофиқдир.
Илмий-педагогик кадрларнинг ривожланиши коеффитсиенти профессор-ўқитувчилар сонини ҳудуддаги банд бўлган аҳоли сонига бўлиш орқали топилади:
КрипсқЧпсғЧ₃ (2)
Бу эрда: Чпс - профессор ўқитувчилар сони.
Ч₃ - банд бўлган аҳоли сони.
Крипс катталиги ҳудуд илмий-техник даражаси потенсиялининг асосий индикатори ҳисоблананди.
Илмий-текшириш меҳнат потенсияли даражаси қуйидагича топилади:
КрписқЧнииғЧ₃ (3)
Бу эрда: Чнии - ИТИ ва Кб да банд бўлганлар сони;
Ч₃- банд бўлганларнинг умумий сони.
Бу коеффитсиент тармоқ ва академик илмий изланиш ва конструкторлик ташкилотлари базасида марказларни ташкил этиш имкониятларини баҳолашга ёрдам беради. Аҳолининг умумий маълумотлилик даражаси куйидагича аниқланади:
КоуқЧвоғЧ₃ (4)
Бу эрда: Чво - олий маълумотлилар сони.
Ч₃ - банд аҳолининг умумий сони.
Мазкур коеффитсиент ҳудуднинг умумий интеллектуал муҳитини тавсифлайди.
Кадрларни илмий-техник консентратсия даражаси қуйидагича аниқланади:
КкнкқЧзнғПр (5)
Бу эрда: Чзн - илмий соҳада банд бўлганлар, шунингдек, илмий-педогогик кадрлар сони.
Пр-ҳудуд майдони.
Ккнк коеффитсиенти ҳудуд майдонининг илмий-техник меҳнат ресурслари билан таъминланганлигини кўрсатади.