Sh. R. Xolmoʻminov mehnat bozori iqtisodiyoti

9.2. Mehnat bozorini ekonometrik modellashtirishning 
bosqichlari 
 
Birinchi bosqichda
mehnat bozori faoliyatining «maqsadlar 
daraxti» yordamida ekonometrik tadqiqotning bosh maqsadi va hal 

---

101 
qilinishi lozim boʻlgan muhim vazifalar aniqlanadi. 
Kompleks 
ekonometrik modellashtirishning bosh maqsadi
– mehnat bozori 
shakllanishi va rivojlanishi sharoitida aholining moddiy farovonligini 
yaxshilash boʻyicha ratsional parametrlar ishlab chiqish (Zₒ)dir. Muhim 
vazifalari 
esa 
quyidagilardan 
iborat: 
ishchi 
kuchi 
taklifi 
shakllanishining demosotsial manbalarini oʻrganish (zₒ
₁∈
Zₒ); ishchi 
kuchi taklifining miqyosini baholash (zₒ
₂
∈
Zₒ); ishchi kuchiga talabni 
vujudga keltiruvchi iqtisodiy koʻrsatkichlarni aniqlash (zₒ
₃∈
Zₒ); ishchi 
kuchiga talab hajmini topish (zₒ
₄∈
Zₒ);); ishchi kuchiga talab va taklifni 
tartibga solishning ijtimoiy-iqisodiy mexanizmlarini oʻrganish ( 
zₒ
₅∈
Zₒ);); aholi oqilona bandligining miqdori va tuzilishini aniqlash 
(zₒ
₆∈
Zₒ);); jonli va buyumlashgan mehnat sarflari oʻrtasidagi ratsional 
nisbatlarni topish (zₒ
₇∈
Zₒ);); ishsizlik holatini tahlil qilish va istiqbolini 
belgilash (zₒ
₈
∈
Zₒ);). 
Ikkinchi bosqichda
ekonometrik modellarning turlari tanlanadi. 
Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, Zₒ uchun imitatsion modellar mos 
keladi, zₒ
₁
va zₒ
₂
- iqtisodiy-statistik, zₒ
₂
va zₒ
₄
- balans, zₒ
₅
va zₒ
₆
- 
optimallashtirilgan, zₒ
₇
va zₒ
₈
— tarmoqlararo va zₒ
₈
— koʻpomillik 
modellar oʻrinli boʻladi.