Sh. R. Ikramov, R. N. Abdullaev maxsus texnologiya (Donali trikotaj qismi) “ t afakku r b o ‘sto n i”

1
va 
2
ishlamagan ikki chetki ignalar 
3
halqa qatorda ip oladilar. Ushbu 
ikki igna ikki o‘lchamli bitta halqani hosil etadi. Ikki mo'tadil halqa 
ustunchasini hosil qilish uchun ikki oicham li 
«V» 
halqani ikkita bir 
o‘lchamli halqalarga bo‘lib taqsimlanadi. Bunga pike halqalarini hosil 
qilish bilan erishiladi. Pike halqasi ignada ilgakni siqish amalini tashlab 
o‘tish (bajarmay) bilan bajariladi. Siqilmagan igna ilgagi ostidagi eski 
halqa (halqa «а») tashlanmaydi, natijada ikki o ‘lchamli halqa ikkita 
bir o‘lchamli halqalarga taqsimlanadi. Bu usulda mahsulot qismining 
gardish halqalarini ko'chirish hisobiga bir tekis shakllanmaydi. Usuldagi 
ta ’kidlangan kamchilik mahsulot qismlarini butlab, tikish jarayonida 
tikuv choklari hisobiga bartaraf etiladi.
Kengaytirilgan paypoqni chetki halqalarini bitta igna qadamiga 
ko‘chirishda ikki o‘lchamli halqa hosil qilish (4.12-rasm) mustasno 
bo‘ladi. Biroq oddiy halqadan bo'shagan 
2
ignada kengaytirilgan «а» 
ko'zcha hosil bo‘ladi, shu bilan birga halqalami ko'chirish jarayoni 
bajarilayotganda to‘qish jarayoni bajarilmaydi, natijada koton mashi­
nasi unumdorligining pasayishiga olib keladi.
Mahsulot hoshiyasini kengaytirilgan halqalar hisobiga hosil qilish 
usulida mashina unumdorligiga ta’sir etmasligi uchun ishchi a ’zolarni
110

---

4.11-rasm. 
Koton mashinasida 
ip beruvchi qurilmaning 
tebranishini orttirish hisobiga 
hosil etilgan gardish tuzilishi.
4.12-rasm. 
Chetki halqalarni 
guruhli tartibda ko‘chirib, 
mahsulotning kengayishidagi 
gardish tuzilishi.
harakat yo‘nalishini o'zgartirish bilan erishiladi. Masalan, halqa hosil 
qilishning tugallash operatsiyasi bajarilishida ignalarga ip qo‘yila- 
yotganda ishlamaydigan igna bilan ipni tutib turish usuli va boshqalar.
Ikki ignadonli mashinalarda ikki qatorli ribanali o ‘rilgan trikotajni 
to ‘qish jarayonida halqa q o ‘shishning o ‘ziga xosliklari mavjud. 
Halqalarni oddiy ishga tushirish bilan mahsulot chetini qo‘shish 
(ko‘chirmasdan va ilgarigi halqa qatori halqalarini ilmasdan) ignalami 
ishga tushirish hoshiya sifatiga ta’sir etadi. Sifatli hoshiya to ‘qilishi 
qachonki yangi kengaytirilgan halqa qatori yangidan ishga tushirilgan 
ignalardan boshlansagina hosil etiladi. Ishga ikkinchi ignadon ignasining 
qarshisidagi ignasi tushiriladi.
Ikki ignadonli to ‘quv mashinalarida ignalarni qo‘shib, mahsulot 
enini o‘zgartirishda ikkala ignadondan ignalar navbatma-navbat qo‘- 
shiladi. Natijada mahsulot qismining gardish qismi nuqsonsiz bir chi- 
ziqda tekis shakllanadi. Bunday usulda mahsulotning gardishini hosil 
qilish xomashyodan (to‘quv ipidan) unumli foydalanishni ta ’minlaydi.

---

4.13-rasmda ikki qatorli o'rilgan 
ribana 1 + 1 asosida halqani ignaga 
ko‘chirib qo'shish ish amalini ba- 
jarish ketma-ketligi tasvirlanadi. Bi- 
rinchi halqa qatorini to ‘qib boMin- 
gandan so‘ng chapdan o‘ng yo'na- 
lishda birinchi ignadon 
1
ignasi 
ishga tushiriladi. Halqasi bo‘lmay 
ishga tushirilgan yangi ignada ikkin­
chi halqa qatori hosil qilingan. Bu- 
ning natijasida ishga tushirilgan 
ignada tugallanmagan kengaytiril- 
gan hoshiya halqasi