Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

 Таълим муассасининг ички назорат рўйхатига олиш ан ўқувчилар 
билан таълим муассасасида умумий профилактик тадбирларни амалга 
оширувчи ходимларнинг асосий вазифалари. 
Маънавий-маърифий ишлар бўйича директор ўринбосарининг асосий 
вазифалари: 
бириктирилган масъул ходимларга, синф раҳбарлари ва психологги 
тегишли методик ѐрдам кўрсатиш; 
ўқувчилар ва уларнинг ота-оналари билан сухбатлар олиб боришда 
иштирок этиш; 
таълим муассасасида ташкил этиладиган турли маданий-маърифий 
тадбирларга ички назорат рўйхатидаги ўқувчиларнинг жалб этилишини 
таъминлаш; 
ўқувчилар ва уларнинг ота-оналари билан тажрибали педагог ходимлар. 
таълим муассасаси хотин-қизлар қўмитаси раиси, худудий профилактика 

---

151 
инспектори ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органи фаоллари билан 
суҳбатлар уюштириш; 
таълим муассасаси ҳузуридаги ―Оила-махалла-таълим муассасаси'' 
хамкорлиги жамоат Кенгаши йиғилишларида тарбияси оғир, мунтазам дарс 
қолдирувчи 
ўқувчилар 
ота-оналарининг 
фарзанд 
тарбиясидаги 
масъулиятсизликларининг муҳокама қилиб борилишини ташкил этиш; 
ички назорат рўйхатида турган хар бир ўқувчининг хулқидаги ижобий 
ўзгаришлар ва улар томонидан эришилган ҳар бир ютукнинг эътироф 
этилиши ва рагбатлантириб борилишини таъминлаш. 
 Синф раҳбарларининг асосий вазифалари: 
―Тарбиявий соат‖ларда ўқувчиларда соғлом фикрлаш, тиббий мадаиият, 
соғлом турмуш тарзи кўникмаларини шакллантириш, одоб-ахлок 
коидаларига риоя этиш, дарсларга жиддий тайѐрланиб келиш, бўш 
вақтларида тўгаракларга катнашиш ва китобхонликни таргиб қилиш; 
таълим муассасаси ва ундан ташкарида ўқувчилар томонидан 
такикланган буюмлар (ўткир тигли жисмлар, уйин каргаси, турли зарарли 
кимѐвий моддалар ва пиротехник воситалар, махсус газ сачратувчи 
мосламалар, кимматбахо буюмлар, маънавиятга ва хулқка салбий таъсир 
кўрсатувчи бошка предметлар)ни олиб юриш мумкин эмаслиги ҳақида 
доимий тушунтириш ишларини олиб бориш; 
ўқувчиларнинг оилавий шароитини ўртаниш ва ота-онасига педагогик- 
психологик ѐрдам кўрсатиш; 
ўқувчининг кизикишларини эътиборга олган ҳолда тугаракларга жалб 
қилиш; 
ўқувчини таълим муассасаси ва синф микѐсида утказиладигаи турли 
маданий- маърифий тадбирларг а мунтазам равишда жалб қилиш; 
ўқувчининг буш ўзлаштираѐтган фанлар бўйича фаолиятини мунтазам 
тахлил килиб бориш, фан ўқитувчисига дарсларда ушбу ўқувчини 
фаоллаштириш юзасидан кераюти тавсиялар бериш; 
ўқувчиларнинг дарсларга тулик ўқув куроллари билан иштирок этиши ва 
давоматини, шуниигдек одоб-ахлок коидаларига риоя қилишини кунлик 
назорат килиб бориш; 
ўқувчилар мактабга келмай колган холатда зудлик билан шу куннинг 
ўзида ( бир навбатдаги мактабларда соат 10:00 гача, икки навбатли мактабда 
соат 15:00 гача) уларнинг ота-оналари билан телефон орқали боғланиб, 
вазиятгаойдинлик киритиш, ота-онаси билан боғланиш имкони бўлмаганда, 
таълиммуассасаси раҳбариятини огохлантириш; 
ўқувчининг ўқиши ва хулқида кўзатилаѐтган хар кандай ўзгаришларпи 
уларнинг ота-оналари ва мактаб раҳбариятига маълум қилиш; 
ўқувчининг хулқидаги ва фанларни ўзлаштиришидаги хар кандай ижобий 
ўзгаришларни рағбатлантириш чораларини кўриш. 
Таълим муассасаси нсихологининг асосий вазифалари: 
синф раҳбарлари билан биргаликда ўқувчиларнинг ―ижтимоий 
паспорти‖ни (ўқувчи ваунинг ота-онаси, оилавий шароити тўғрисида тўла 

---

152 
маълумотлар банки) ўқув йили бошида тузиш ва уни тизимли равишда (ҳар 
чоракда) янгилаб бориш; 
таълим муассасасининг ички назорат рўйхатига олинган ўқувчилар учун 
алоҳида йиғмажилд шакллантирган ҳолда улар билан тизимли равишда якка 
тартибда психологик сухбат (хафтада камида 1 марта) ва сўровномалар (ойда 
камида 1 марта) ўтказиш; 
ўқувчининг хулқини ва тарбиясини ижобий томонга ўзгартириш бўйича 
хамда ижтимоий мослаштириш жараѐнларини тезлаштириш мақсадида турли 
психологик методлар орқали уларнинг кизикиши, кобилияти ва имкониятини 
хисобга олган ҳолда синф раҳбари, ѐшлар етакчиси билан ҳамкорликда 
тегишли тадбирларни амалга ошириш; 
ўқувчи билан амалга оширилаѐтган профилактик чора-тадбирлар 
натижасида ўқувчиларнинг рухиятида кўзатилаѐтган ўзгаришлар тўғрисида 
унинг ота-онасини хабардор қилиш ва бу борада улар билан ҳамкорлик 
қилиш; 
ўқувчининг ота-онасига фарзанд тарбияси бўйича педагогик-психологик 
ѐрдамлар кўрсатиш ва бошқа тегишли вазифаларни амалга ошириш ва уни 
мониторингини олиб бориш.