Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

 
Топшириқни бажаришга 
йўналтириш
 
Ижрочиларга мўлжаллаб иш 
тутиш
 
Муаммони ҳал қилишга ижодий 
ѐндашув (ўзгаришларга 
мослашиш учун тафаккурнинг 
барча имкониятларини ишга 
солиш)
 
Жамоа аъзоларининг ҳамкорлиги 
ва коммуникация
 
Сифатли натижаларга эришиш 
учун мақсадни тўғри белгилаган 
ҳолда режалаштириш (сиѐсатни 
ишлаб чиқиш — режалаштириш - 
рўѐбга чиқариш, мониторинг)
 
Буюртмачини назарда тутиб иш 
қилиш (буюртмачи, манфаатдор 
шахсларнинг талабларини 
бажариш бўйича хизматларни 
таъминлаш)
 
Вазиятга қараб раҳбарлик 
усулини қўллаш (вазиятга ва қўл 
остидаги ходимларга мослашиш 
қобилиятини кучайтириш) 
Ижодий фикрлаш кўнгилдагидек 
муҳит ва ўзаро муносабатлар, 
ҳамкасбларни қадрлаш ва 
ҳурматлай олиш) 
Бир-бирини ўзаро яхши тушуниш 
ва идеалларга бир хил 
муносабатда бўлиш (аниқ 
кутилган натижа, конструктив 
қайта алоқа) 
Ваколатларни ходимларга ўтказиш 
ва уларнинг касбий ўсишларига 
ѐрдам бериш 
Такомиллашган таълим муассасасини яратишнинг биринчи босқич 
мақсадларини белгилаш
Мақсад— бу вақтнинг аниқ белгиланган даврида таълим муассасаси реал 
эришиши мумкин бўлган, исталган натижанинг муайян, сифатий, айрим 
ҳолларда эса, сиполик билан микдорий тавсифланган қиѐфасидир. 
Ҳар қандай мақсад беш асосий жиҳатга эга бўлиши керак: 
1.
Мукаммал мазмунга эга, яъни натижанинг барча тавсифларининг аниқ-
равшанлиги. 
2.
Назоратлилик. 
3.
Вақт (муҳлат)нинг белгиланганлиги. 
4.
Реаллик (имкониятга мувофиқлиги). 
5.
Асосланганлик. 
Қўйилган мақсад шу жиҳатларга эга бўлиши учун жиддий аналитик ва 
олдиндан прогнозлаш ишлари ўтказидиши керак. 
Мақсадни аникдаш — кутилаѐтган натижага хос бўладиган тавсифлар бериш 
бўлиб, бу тавсифларга кўра, натижага эришилганлик ѐки эришилмаганликни 

---

33 
текшириш мумкин бўлсин. Айтайлик, маълум бир таълим муассасасида муайян 
ўқув йили учун мақсадлар қуйидагича ифодаланган: 
4-синфдан (1-босқич) 5-синфга (2-босқич) ўтишда ўқувчиларнинг 
ўзлаштириши давлат таълим стандартида белгиланган минимал даражадан 
ортиқроқ бўлиши керак. 
1-синфни тугатиш чоғида ўқувчиларнинг ўқиш суръати бир дақиқада 90 
сўздан кам бўлмаслиги керак ва ҳока
зо.
Албатта, бу фоизлар ва бошқа миқдорий кўрсаткичлар нимагадир асосланган 
бўлиши, яъни улар қаердан олингани, бошланғич ҳисоб нуқтаси кўрсатилиши 
керак. 
Таълим муассасасининг ривожланиш дастурини ишлаб чиқишда, стратегия 
белгилангандан сўнг, исталган келажакка томон ҳаракатнинг биринчи босқичи 
мақсадлари ифодаланиши керак. Улар Кадрлар тайѐрлаш миллий дастурида 
белгиланган мақсадларга мос келиши керак. 
Исталган натижалар прогноз қилингандан сўнг таълимнинг турли 
босқичларида кутилаѐтган ўзгаришлар қай даражада ўзаро боғланганлиги ва 
мақсадларга тузатиш киритилиши зарурати бор-йўқлигини аникдаш зарур. Гап 
шундаки, ҳар қандай инновация, у нимага тегишли бўлмасин (таълим ва тарбия 
мазмуни, ўқув-тарбия жараѐнини ташкил қилиш, услублар ва ҳоказо), барча 
синфлар ва босқичларда киритилмайди. Бир янгилик 5-синфдан киритилса, 
бошқаси 7-синфдан киритилиши мумкин ва ҳоказо. Бунда жорий қилинган 
янгилик аввалги босқич синфларида олинган таълим ва тарбия натижалари 
билан туташиши ѐки туташмаслиги юқори босқичга янги дастур бўйича таълим 
олганлар ва янги дастур бўйича таълим олмаганлар ўтишининг сифат 
жиҳатидан бир хил бўлиши мумкин ѐки мумкин эмаслиги ҳақида ўйлаб кўриш.