Ш. Пўлатов Низомий номидаги тдпу ҳузуридаги халқ таълими ходимларини қайта тайѐрлаш ва уларнинг малакасини ошириш ҳудудий маркази ―Педагогика, психология ва таълим технологияси‖ кафедраси доценти, п ф. н. Тақризчилар

Квалификация
– бу раҳбарнинг педагогика соҳасидаги билими, 
таълим-тарбия 
жараѐнини 
ташкил 
этиш, 
таълим-тарбия 
жараѐни 
иштирокчилари ҳамда ходимларнинг педагогик ва психологик хусусиятлари, 
мутахассислиги ҳамда касбига нисбатан қўйилаѐтган ижтимоий меъѐр ва 
талабларни билиши, шунингдек, бўлажак мутахассис квалификацияси ҳамда 
таълим муассасасини бошқаришнинг назарий асослари йўналишида 
тушунчаларга эга бўлиши. 
2. 
Касбий маҳорат
– бу мавжуд ягона педагогик талаблар асосида, 
педагогик ходимлар ҳамда ўқувчиларнинг имкониятларини ўрганиб, уларни 
ҳисобга олган ҳолда, мактаб жамоасини шакллантириш, унинг фаолиятини 
мувофиқлаштириш, жамоа олдида турган вазифаларни бажаришда мавжуд 
муаммоларни ва масалаларни ҳал этиш йўлларини кўрсатиш; жамоатчилик 
ташкилотларини тузиш ва уларни мактабни бошқариш ишларига жалб этиш; 
ўзаро муносабатларни мувофиқлаштириш асосида педагогик ходимлар билан 
таълим олувчиларнинг ҳамкорликдаги фаолиятини ташкил этиш, танқид ва 
ўз-ўзини танқид заруриятини ҳисобга олган ҳолда уларнинг хатти-
ҳаракатларини мувофиқлаштириш, тартиб-интизомни ва уюшқоқликни 
сақлаш; бошқарув фаолиятининг мақсад ва вазифаларини белгилаш; мактаб 
жамоаси фаолияти ҳамда педагогик ходимларнинг фаолиятини баҳолаш 
мезонларини ишлаб чиқиш йўналишларидаги ижтимоий-психологик кўникма 
ва малакалардан иборат. 
3. 
Фаолият унумдорлиги
– бу таълим олувчиларнинг давлат таълим 
стандартлари асосидаги ўзлаштириш кўрсаткичлари. 

---

95 
 “Доминантлик”
сўзи бир неча маънони билдиради. Раҳбарлик
мавзусидан келиб чиқилса, ―
ўзгаларга таъсир этиш”
деган маънони 
англатади. Юқорида таъкидланган маънодаги «таъсир этиш» ибораси 
ҳиссиѐт туфайли ўзгаларни ўзига жалб эта билиш, ўзаро муносабат 
натижасида ўзига нисбатан хайрихоҳлик туйғусини шакллантиришни 
англатади. Чунки ташкилотнинг илғор фаолияти учун раҳбар зиммасидаги 
мажбурият ва ваколатларнинг ўзи етарли эмас. Бошқарув соҳаси 
мутахассислари Г.Кунц ва С.Доннелнинг фикрича, ―Агар ходимлар 
раҳбарият томонидан ўрнатилган тартиб-қоидаларгагина риоя этиб меҳнат 
қилганларида, улар имкониятларини 60–65 % ишлата олар ва ўз 
мажбуриятларини бажариб, ишдан бўшамасликка баҳона топар эдилар. 
Ходимларнинг қобилиятидан тўла фойдаланиш ниятида бўлган раҳбар 
уларда шунга лойиқ ҳис-туйғуни уйғота олиши лозим‖. Бу ўринда 
раҳбарнинг етакчилик қобилияти намоѐн бўлади. Ташкилот доирасидаги 
норасмий муносабатлар тизимида пешқадам раҳбаргина ўз ходимлари 
қобилиятини жамоа ишига тўлиқ, яъни 100 фоиз жалб эта олиши мумкин.